پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

شورای رقابت باید چگونه قیمت خودروهای مونتاژی را تعیین کند؟

در چند روز گذشته، بارها شاهد بودیم شورای رقابت از قیمت گذاری خودروهای مونتاژی صحبت می کند و برخی مسئولان این مجموعه در رسانه ها اعلام کردند که احتمالاً قیمت برخی از خودروهای مونتاژی یا همان چینی ها کاهش پیدا کند.

همچنین شورای رقابت براساس فرمول های خود می خواهد معیاری رقابتی در بازار را در نظر بگیرد و شنیده ها حاکی از آن است که برای برخی خودروها افزایش قیمتی را در نظر نگرفته و برای بعضی از محصولات مجوز اولیه افزایش قیمت را داده است. در این گزارش به سراغ بررسی قیمت خودروهای چینی در بازار ایران و چین رفته ایم و عوامل مؤثر در بهای تمام شده یک خودروی مونتاژی را بررسی کرده ایم.

پیش از هر چیز باید به جدول و مستندات زیر توجه داشت. در این جدول نام هشت خودروی مونتاژی از خودروسازانی چون بهمن موتور، کرمان موتور، آرین پارس موتور، فردا موتورز و مدیران خودرو آورده شده و براساس اسناد وب‌سایت های اعلام قیمت خودرو در بازار چین و قیمت مصوب خودروسازان داخلی اطلاعات آن ها جمع آوری شده است.

شورای رقابت باید به چه چیزی توجه کند؟

یکی از نکاتی که اعضای شورای رقابت به صورت رسمی اعلام می کنند، در نظر گرفتن سطح رقابت پذیری خودروها در خارج از کشور است. به همین دلیل وقتی قرار است چنین معیاری وجود داشته باشد و برای خودروهای چینی قیمت گذاری انجام شود، قاعدتاً باید مبنای بازار چین را لحاظ کرد و دید که خودروهای مونتاژی داخلی چه قیمتی را در یک بازار آزاد و از طرفی، مبدأ صادراتی خود دارند. با وجود این استدلال ساده، شاهد هستیم که گویا شورای رقابت چنین معیار رقابت پذیری را در نظر نمی گیرد و فرآیند نه چندان شفافی را به رسانه ها گزارش می کند. برخی شنیده ها حاکی از آن است که با وجود چنین معیار شفافی، شورای رقابت از یک خط کش برای تعیین قیمت خودرو مونتاژی استفاده نمی کند و ابهاماتی را به دلیل این رفتار خود ایجاد کرده است.

با توجه به این که داخلی سطح داخلی سازی خودروهای نام برده بین ۲۰ تا ۳۰ درصد است و براساس آمار رسمی، باید تعرفه گمرکی مشابهی از خودروسازان برای ترخیص قطعات منفصله دریافت شود. بنابراین می توان نتیجه گرفت بحث رقابت پذیری در بازار ایران برای این هشت خودرو، باید الگویی براساس بازار چین باشد و با هر ضرایبی نزدیک به هم، قیمت گذاری این کراس اوورها در مسیری باشد که ام وی ام X55 پرو کم ترین قیمت و سوبا  M4 فردا موتورز بیش ترین قیمت مصوب را داشته باشند.

در جدول زیر نگاهی به این موضوع کرده ایم. رتبه قیمت به این شکل تعریف شده است که خودرو با قیمت کم تر در بازار ایران و چین، عدد پایین تری را دریافت می کند و هر چه خودرو گران تر باشد، رتبه عددی آن بیش تر می شود.

شورای رقابت به نسبت قیمت بازار ایران و چین توجه کند

نسبت به نمایش درآمده در جدول شماره یک نشان می دهد کدام خودروسازان برای عرضه محصولات خود بهره وری بیش تری را داشته اند. به طور کل می توان گفت، در شرایط فعلی تحریم و بحث تأمین اجزای منفصله خودرو و از سویی توجه به تعرفه های گمرکی و مالیاتی این دسته از خودروها، اگر خودروسازی بتواند نسبت کم تر از ۱.۷ برابر را در قیمت گذاری محصول خود داشته باشد، بهره وری مطلوب تری را به نمایش گذاشته است. این بهره وری زمانی حاصل می شود که یک خودروساز مونتاژکار بتواند در قرارداد خود با طرف خارجی بیش ترین تخفیف و امتیاز را بگیرد و از سویی هزینه های سربار تولید و عرضه را کاهش دهد.

با دقت به این موضوع می توان گفت شورای رقابت می تواند برای بهره وری و نسبت قیمت بازار ایران و کشور مبدأ، متر و محدوده ای ثابت داشته باشد. این دستگاه تصمیم گیر با بررسی بیش تر موارد مؤثر بر قیمت گذاری امکان آن را دارد تا ضریبی را برای قیمت گذاری اعلام کند و به فرض بگوید خودروسازان مونتاژکار در فرآیند انتخاب محصول و قیمت گذاری، به شکلی عمل کنند که قیمت مصوب یک خودروی مونتاژی بیش از ۱.۵ برابر بازار کشور مبدأ نباشد.

با این قاعده، خودروسازان برای کسب سود بیش تر مجبور هستند در مذاکره با طرف های خارجی قوی تر ظاهر شوند و از سویی با تیراژ تولید بالاتر، سود ریالی بیش تری را هم به دست آورند. این نوع طرز تفکر می تواند به اشتغال زایی کمک کند و با افزایش عرضه هر خودرو، اختلاف قیمت بازار و کارخانه آن محصول کاهش پیدا کند. همچنین با افزایش تولید این امکان فراهم است تا به صورت قانونی خودروسازان با طرح های فروش اقساطی و لیزینگی، سود حاصل خود را افزایش دهند.

چرا شورای رقابت به قیمت FOB تأییدشده گمرک توجه نمی کند؟

در حالی که قیمت خودروهای مونتاژی در بازار چین شفاف است و به راحتی می توان قیمت FOB آن ها را به دست آورد، می بینیم که به شکل عجیبی برخی از خودروهای چینی حاضر در ایران، قیمت FOB و ارزش گذاری گمرکی بیش تری را نسبت به بازار چین دارند. در حال حاضر، تنها تعداد محدودی از خودروهای مونتاژی هستند که قیمت FOB آن ها کم تر از قیمت مصوب بازار چین لحاظ شده اند و به واقعیت نزدیک هستند.

یک نکته مهم این است که قیمت های مصوب فعلی حتا پیش از ورود شورای رقابت بحث قیمت گذاری، به تأیید سازمان حمایت رسیده اند و قطعاً این سازمان در قیمت گذاری هزینه خودروسازان را در نظر گرفته است. شورای رقابت می تواند با مقایسه قیمت تأیید شده گمرکی و قیمت بازار چین خودروهای مونتاژی پی ببرد که چرا برخی از این خودروها اصل رقابت موجود را در بازار کشور مبدأ ندارند. قطعاً با بررسی قیمت خودروهای مونتاژی که ارزش گمرکی آن ها بیش تر از بازار کشور مبدأ اعلام شده است، نکات قابل توجهی به دست می آید و می توان پی برد که آیا برخی خودروسازان برای اخذ مجوز قیمت گذاری بیش تر، فاکتورسازی کرده اند و یا در شرایط تحریم مسیر دشوارتری را نسبت به سایر خودروسازان در پیش گرفته اند.