پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

برجام نافرجام خودرو

امروز را می توان یکی از تاریخی ترین روزهای صنعت خودروسازی کشور دانست؛ امروز ۱۸ اردیبهشت است، آغاز تحریم های یک جانبه علیه صنعت خودروسازی کشور، روز برجام بی فرجام خودرو.

به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، برجام در سومین سال خود بود که رئیس جمهور وقت آمریکا، دونالد ترامپ، یک جانبه از آن خارج شد. این بار تحریم ها به طور مستقیم صنعت خودروسازی کشور را نشانه گرفتند. هر چند بسیاری خباثت و دشمنی دیرینه آمریکا با ایران را دلیل نقض یک طرفه این قرارداد می دادند، اما آیا تمام ماجرا می توان به این موضوع تقلیل داد؟ آیا حکمرانی اقتصادی-سیاسی کشور در وقوع این تحریم ها نقشی نداشته است؟ رفتار ترامپ کنش بوده است یا واکنش؟

بی اثر بودن تحریم صنعت خودروسازی

این پرسش های از این جهت مهم هستند که در حال حاضر صنعت خودروسازی کشور در تمام سطوح آن، روزگار چندان خوشی را سپری نمی کند. حتا آنان که زمانی تحریم را نعمت می دانستند نیز دیگر اعتقادی به این حرف ندارند.

طی این سال ها خودروسازان با تمام توان تلاش کرده اند تا بتوانند پیغام بی اثر بودن تحریم ها را به آن سوی آب ها مخابره کنند. با این رویکرد چراغ های تولید روشن مانده است. ویترین صنعت کشور در ظاهر خودنمایی هم می کند، اما آیا در باطن هم حال و روز خوبی دارد؟ وضعیت بازار پاسخی روشن و بدون تفسیر و تحلیل است، یعنی تحریم ها در هر صورت تأثرگذار بوده اند.

آغاز پنجمین سال در غوغای بازار

امروز پنجمین سال تحریم های یک‌جانبه و مستقیم خودروسازی کشور در حالی آغاز می شود که همچنان اثرات آن به وضوح در پوست و گوشت و استخوان خودروسازی دیده می شود. قیمت خودروهای داخلی متأثر از عوامل مختلف سربه فلک کشیده است؟ سرمایه های زیادی به این بازار هجوم آورده اند. متولیان هر کاری که می کنند، ثمربخش نیست. بنابراین در این شرایط این پرسش مطرح می شود که چرا تحریم شدیم؟ آیا توان خاموش کردن آتش سیاست با آب سرد اقتصاد وجود نداشت؟ آیا با ابزارهایی که در اختیار داشتیم، می توانستیم مانع از تحریم ها شویم؟ آیا امکان مدیریت این دشمنی با الگوبرداری از کشورهایی مانند ویتنام و ژاپن وجود نداشت؟

بازی بزرگ در تاریکی

به نظر می رسد در این فقره دست به یک بازی بزرگ در تاریکی زده ایم. در واقع، همین که صنعت خودروسازی کشور به طور مستقیم تحریم شد، می تواند سرآغاز تحلیل ها و بررسی ها از نقش دیگری و نقش خود در به وجود آمدن شرایط فعلی باشد.

واقعیت این است که بخش اصلی سیاست خارجی هر کشور براساس منافع اقتصادی استوار می شود. بسیاری از کشورها براساس برنامه ها، نیازها، توانمندی ها و آن چه برای کشور مفید است، اقدام به برقراری رابطه با سایر کشورها می کنند. صنعت نیز یکی از بخش ها مهم اقتصادی در بسیاری از کشورها به شمار می آید.

تکرار یک اشتباه

به نظر می رسد بخشی از بدنه حکمرانی اقتصادی کشور، درک صحیحی از این مسائل نداشته و حرکت های کوتاه مدت را ترجیح می دهند یا تنها در صورت ضرورت کارهایی انجام می دهند. همانند رفتاری که با خودروسازان چینی در برجام داشتیم. در دور اول تحریم ها، خودروسازان چینی مانند امروز جای پای محکمی در ایران نداشتند، اما نفوذ و بازارسازی در ایران را آغاز کرده بودند. با این حال، در شرایط تحریم در ایران ماندند و عرضه ها را بیش تر کردند، اما با امضای برجام انگار متولیان و مسئولان آنان را فراموش کردند. همین مسئله باعث شده است در تحریم های اخیر، آن ها نیز نوع نگاه و همکاری با خودروسازان را تغییر بدهند.

اگر ترامپ سهم داشت

به نظر می رسد خروج ترامپ از برجام نیز چندان بی ارتباط با این موضوع نباشد. هر چند بنا به دشمنی دیرینه شاید امکان ارتباط مستقیم وجود نداشت. با این حال، اگر سهمی از صنعت خودروسازی به این کشور می رسید، احتمال داشت که سهم داشتن از بازار خودروی ایران مسیر را به تحریم ها نمی رساند.

در برجام کشورهای ۱+۵ از غیر از انگلستان به صنعت خودروی ایران ورود کردند. البته مذاکره با این کشور به دلیل مشکلات عمیق تاریخی و لوکس بودن صنعت خودروسازی‌اش چندان امکان پذیر نبود، اما ایران ۸ سال پیش از برجام، در خرداد سال ۱۳۸۶ برای بررسی چگونگی مقابله با خشونت های قومی در عراق، دور یک میز نشسته بودند. بنابراین باز هم می شد در کشوری ثالث این مذاکرات با اهدافی مهم تر و بهتر برگزار شود.

جاده مخصوص در مسیر پکن

با این حال، هیچ کدام از این اتفاق ها پیش نیامد، تحریم شدیم، تمام شرکای خودروساز از ایران رفتند. حالا صنعت خودروسازی ایران که روزگاری محصولات آلمانی، ژاپنی، کره ای، فرانسوی و ایتالیایی تولید می کرد، در حال حاضر، بیش از ۹۰ درصد خودروسازی‌اش را در اختیار محصولات چینی قرار داده است. به بیان دیگر، تحریم صنعت خودروسازی کشور برای ایران و آمریکا هیچ نفعی نداشت و مسیر جاده مخصوص به سمت پکن منحرف شد.