پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

دانش فنی طراحی موتور در ایران وجود دارد؟

با تغییر رویه بیش تر خودروسازهای دنیا و به‌کارگیری موتورهای سه سیلندر برای محصولات اقتصادی خود، ایران خودرو نیز به این فکر افتاد تا خانواده موتورهای سه سیلندر خود را طراحی کند و از آن ها بر روی محصولات اقتصادی خود بهره ببرد تا هم مصرف سوخت را کاهش دهد و هم با دنیا همگام باشد.

حتماً در سال های اخیر زیاد شنیده اید که می گویند فلان محصول با موتور ۳ سیلندر به بازار عرضه شد. این قضیه که بسیاری از خودروسازان بزرگ دنیا به سمت تولید خودروهایی با موتورهای سه سیلندر رفته اند به سرعت در حال فراگیر شدن است و ایران خودرو نیز از این قاعده مستثنا نیست. سال ۹۷ بود که برای اولین بار بحث تولید موتورهای سه سیلندر توسط ایران خودرویی ها مطرح شد و تصمیم بر این شد که برای تولید موتورهای سه سیلندر با شرکت های ماهله (MAHLE) و AVL همکاری کند.

چرا برای تولید موتورهای سه سیلندر به همکاری با طراحان بزرگ نیاز است؟

مهم ترین مسئله در طراحی موتورهای سه سیلندر بالانس بودن آن ها از نظر ارتعاشی است. موتورهای ۴، ۶ و یا ۸ سیلندر به دلیل این که کوپل نیروهای وارده به میل لنگ‌شان همدیگر را خنثا می کنند، از نظر ارتعاشی بالانس تر هستند، اما موتورهای سه سیلندر به دلیل این که نیروهای واردشده از طرف شاتون به میل لنگ همدیگر را خنثا نمی کنند، از نظر ارتعاشی بالانس نیستند و به همین دلیل، لرزش های ناشی از عملکرد موتور در این خودروها بیش تر است. از این رو، برای بالانس کردن موتورهای سه سیلندر به علم و تکنولوژی روز نیاز است و این علم در اختیار ایران خودرویی ها نبود. با توجه به ضعف در طراحی بخش بالانسینگ، ایران خودرو تصمیم گرفت برای تولید خانواده موتور سه سیلندر خود از کمپانی های طراح موتور بزرگ دنیا کمک بگیرد.

خانواده سه سیلندر ایران خودرو از چه موتورهایی تشکیل شده است؟

موتور ۳F0N

اولین، کم حجم ترین و کم توان ترین موتور این خانواده ۳F0N است که با حجم یک لیتری خود می تواند ۵۴ کیلووات یا ۷۲ اسب بخار توان و ۹۸ نیوتن متر گشتاور تولید کند. در این موتور خبری از تزریق سوخت مستقیم و توربوشارژ نیست. قرار است از این موتور برای محصولات فوق اقتصادی ایران خودرو استفاده شود که به نظر، به این زودی قرار نیست این اتفاق افتد.

موتور ۳F3N

بعد از موتور یک لیتری، موتور ۱.۳ لیتری سه سیلندر با کد ۳F3N قرار می گیرد که این موتور نیز به طور تنفس طبیعی (Natural Aspirated) و با پاشش درگاهی چندنقطه ای یا MPI (Multi Point Injection) است. توان تولیدی این موتور ۶۵ کیلووات یا ۸۷ اسب بخار و گشتاور تولیدی آن نیز ۱۲۲ نیوتن متر است.

حتماً بخوانید: بررسی و مقایسه موتورهای MPI و GDI

به گفته ایران خودرویی ها قرار است از این موتور برای پژو ۲۰۶ و ۲۰۷ استفاده شود اما با توجه به توان کمی که این موتور تولید می کند، احتمال به‌کارگیری آن بسیار پایین است.

موتور ۳F3L

موتور ۳F3L می تواند یکی از جذاب ترین و پرکاربردترین پیشرانه های خانواده موتور سه سیلندر ایران خودرو باشد، چراکه توان و گشتاور تولیدکننده آن تا حدودی قانع کننده است. تزریق سوخت در موتور ۳F3L درگاهی یا MPI است، اما این موتور پرخوران شده است و از توربوشارژر بهره می برد. تغییر در سیستم تنفس این موتور موجب شده است موتور ۳F3N بتواند ۳۳ اسب بخار توان بیش تری تولید کند. پرخورانی اما تأثیر خود را بیش تر بر روی گشتاور نشان می دهد و از این رو، ۳F3L می تواند گشتاوری برابر با ۱۸۵ نیوتن متر را به گیربکس تحویل دهد. نکته دیگر در مورد این موتور پایه گازسوز بودن آن است که از این بابت نیز می تواند با محیط زیست سازگارتر باشد.

موتور ۳F3H

پرتوان ترین و قوی ترین موتور این خانواده ۳F3H است که علاوه بر پرخوران بودن، به سیستم تزریق مستقیم سوخت (Gasoline Direct Injection) نیز مجهز است. ترکیب شدن پرخورانی و تزریق مستقیم سوخت موجب می شود این موتور بتواند ۱۴۸ اسب بخار توان و ۲۴۰ نیوتن متر گشتاور تولید کند. با توجه به توان و گشتاور تولیدی، این موتور پتانسیل بالایی دارد و می توان از آن برای بسیاری از محصولات استفاده کرد. برای مثال، برای ری را که یک کراس اوور است و نسبت به دیگر کلاس های بدنه به قدرت بیش تری نیاز دارد، می توان از این پیشرانه استفاده کرد. 

مهم ترین ویژگی های خانواده موتور سه سیلندر ایران خودرو چیست؟

۱. طراحی یک خانواده موتور به جای یک موتور

مهم ترین ویژگی پروژه موتور سه سیلندر ایران خودرو این است که قرار نیست تنها از یک موتور سه سیلندر برای محصولات استفاده شود، بلکه یک خانواده موتور سه سیلندر است که ایران خودرو می خواهد با توجه به نوع خودرو و میزان توانی که نیاز دارد، یکی از موتورهای این خانواده را انتخاب کند و بر روی محصول مورد نظر خود قرار دهد. از این رو، دست این شرکت خودروسازی در انتخاب پیشرانه برای یک محصول خود باز است و به همین دلیل می تواند خودروهای بیش تری در سایزها و کلاس های بدنه مختلف به بازار عرضه کند.

۲. کاهش آلاینده ها

ویژگی دیگر موتورهای سه سیلندر ایران خودرو این است که در مقایسه با ۴ و ۶ سیلندرها، آلاینده کم تری تولید می کنند و به همین دلیل با به‌کارگیری آن ها برای خودروهای داخلی، راحت تر می توان استانداردهای جدید اروپا را پاس کرد.

۳. کاهش هزینه سوخت خودرو

از دیگر ویژگی های این موتورها می توان به حجم و مصرف سوخت پایین آن ها اشاره کرد که این ویژگی در نهایت، هم موجب کاهش میزان آلاینده تولیدی و هم کاهش هزینه ای می شود که صاحب خودرو برای سوخت صرف می کند. از سویی دیگر، بیش تر این موتورها به صورت پایه گازسوز نیز هستند که منجر به کاهش حداکثری هزینه صرف شده برای سوخت می شود.

به طور کلی، پروژه تولید خانواده موتور سه سیلندر ایران خودرو می تواند گام بزرگ و ارزشمندی برای این خودروساز باشد و آن را به خودروسازان بزرگ دنیا مانند فورد، پژو و… کمی نزدیک تر کند و رفته رفته از فاصله بزرگ میان خودروسازان ایرانی با دیگر خودروسازان دنیا بکاهد. از این رو، با وجود این که طراحی خانواده موتور سه سیلندر ایران خودرو با کمک خارجی ها صورت گرفته است می توان گفت چیزی از ارزش این گام بزرگ کم نمی کند، چراکه مسیر درست برای تولید یک محصول، همکاری میان کمپانی های مختلف است و این همکاری، هم هزینه های تمام شده برای طراحی یک خودرو را کاهش می دهد و هم کار طراحی و تولید سریع تر تمام می شود. بنابراین می توان نتیجه گرفت همکاری با دیگر طراحان در زمینه خودرو نه تنها تولید ملی را زیر سؤال نمی برد، بلکه موجب می شود محصول مورد نظر بسیار سریع تر و ارزان تر به دست مردم برسد.

در پایان می توان گفت، دانش فنی طراحی موتور در ایران وجود دارد، اما برای طراحی یک موتور خودکفایی معنی ندارد و نمی توان گفت برای تولید فلان موتور فقط باید از دانش و علم داخل کشور بهره برد، زیرا این کار نه تنها عقب ماندگی از دنیا را به ارمغان می آورد، بلکه پروسه طراحی را به شدت طولانی خواهد کرد و در نهایت نیز محصول خوبی تحویل مشتریان نخواهد شد.