پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

واکنش خودروسازان چینی ها به توافق هسته ای

اگر توافقی در وین حاصل شود، می تواند پیامدهای خوبی برای صنعت خودروسازی کشور داشته باشد. اما باید دید که واکنش خودروسازان چینی به توافق هسته ای چه خواهد بود؟

دور جدید مذاکرات وین که از امروز (۱۳دی ۱۴۰۰) با خوش بینی طرفین نسبت به توافق آغاز شده است و در صورت حصول توافق می تواند پیامدهای مثبتی برای صنعت خودروسازی کشور داشته باشد. در واقع این توافق در صورت پایبندی به مفاد آن می تواند در بلند مدت بر افزایش سرعت توسعه این صنعت کمک کند. ضمن اینکه با بازگشایی مسیرهای مسدود نقل و انتقال پول و حمل و نقل کالا باعث در صرفه جویی بخش عمده ای از زمان و هزینه خودروسازان خواهد شد.

بنابراین گزارش، “هشتمین دور مذاکرات رفع تحریم‌ها وین پس از سه روز وقفه، از امروز در حالی پیگیری می‌شود که گفت‌وگوها روی نحوه راستی آزمایی رفع تحریم‌ها و تبیین معیارهای اندازه‌گیری اثربخشی اقدامات جبرانی ایالات متحده آمریکا در راستای احیای توافقات سال ۹۴ متمرکز خواهد بود. به گفته این منبع آگاه مذاکرات هفته گذشته روی مساله رفع تحریم‌ها در دو حوزه راستی آزمایی و تضمین متمرکز بود. وی با بیان اینکه گفت‌وگوها در مسیر درستی حرکت می‌کند تصریح کرد : سرعت گفت‌وگوها برای رسیدن به نتیجه باید افزایش یابد. وی در این رابطه افزود که انتظار قریب به اتفاق مذاکره‌کنندگان این است که گفت‌وگوها ظرف چند هفته آینده به نتیجه برسد.وی سپس عنوان کرد : جمهوری اسلامی ایران از ابتدای گفت‌وگوها تاکید داشت که اگر توافقات سال ۹۴ احیا شود باید تضمین داده شود که هیچ دولت آتی آمریکا از توافق خارج نمی‌شود و تحریم جدید اعمال ‌نمی‌کند. وی درخواست ایران را دارای جنبه های سیاسی و حقوقی توصیف اما تصریح کرد که تمام طرف‌ها سرانجام توافق کردند که این موارد باید به نحوی در متون گنجانده شود.

این منبع آگاه عنوان کرد که هیات‌ها اکنون سرگرم کار روی جزئیات و پاسخ به این سوال هستند که چه‌ کسی، چه‌کاری را چگونه و چه زمانی انجام دهد. وی این سوالات را فنی و پیچیده توصیف اما تصریح کرد که فاصله زیادی تا رسیدن به توافق در این زمینه وجود ندارد.”

بررسی این اظهار نظرها نشان می دهد که اگر طرفین مذاکره در همین مسیر حرکت کنند و اتفاق غیر منتظره ای رخ ندهد، در آینده نه چندان دور باید شاهد اعلام توافق باشیم. توافقی که بر پایه سال ۱۳۹۴ در جریان است و به نوعی ادامه برجامی است که با خروج ترامپ نافرجام ماند. با این حال برخی معتقد هستند که این توافق تنها تحریم های هسته ای را تعلیق خواهد کرد و ربطی به سایر تحریم ها ندارد. در عین حال یک پرسش مهم دیگر در این زمینه واکنش و رفتار چینی ها نسبت به این توافق احتمالی است.

دور زدن تحریم ها با چینی ها

این موضوع از این جهات قابل بررسی است که طی دوران تحریم، هر چند چینی ها درجه یک از ایران رفتند. ولی در مقابل ایرانی با گذر از بحران اولیه اقدام به دور زدن تحریم ها کردند. مقصد نهایی تمام این دور زدن ها نیز به گونه های مختلف به چین ختم می شد. در این میان برخی تولید کنندگان قطعات محصولات متوسط و برخی دیگر محصولات به روز را از چینی ها خریداری کرده و اقدام به تولید می کردند. البته این یک سوی ماجراست و سوی دیگرش به تغییر زیرساخت های صنعت خودروسازی و شیفت به سوی تولید محصولات چینی طی سال های تحریم مرتبط می شود. به بیان دیگر در حال حاضر خط تولید تمام کارخانه های بزرگ و کوچک کشور برای تولید محصولات چینی تجهیز شده اند. بنابراین تغییر کاربری هزینه زیادی در پی خواهد داشت. اما شرایط امروز اقتصادی خودروسازان به استثنا یک یا دو تولیدکننده، این امکان و اجازه سریع را نخواهد داد. البته این مساله بیشتر به ساختار تولیدکنندگان داخلی مرتبط می شود. این قضیه اما سوی دیگری نیز دارد.

سیطره خودروسازان چینی بر صنعت خودروی ایران

طی سال های اخیر بسیاری از خودروسازان چینی با در نظر گرفتن شرایط تحریم اقدام به فروش محصول به ایران می کردند. هر چند حجم بازار ایران در مقیاس با برخی از بازارهای دیگر چندان زیاد نیست. با این حال از این محل چینی ها نیز به قدر کفایت سود خود را برده اند. در واقع از یک سو بسیاری از تولید کنندگان برای سفارش گذاری در شرایط کمبود ارز و نقدینگی کالای مورد نیاز را به چین ارسال می کردند و به نوعی خام فروشی می کردند و درمقابل قطعات مورد نیاز را به قیمت روز می خریدند. از سوی دیگر برای انتقال پول نیز باید راهی طولانی طی می شد تا به دور از چشم تحریم، ریال ایران به یوان چین تبدیل شود، از این محل هم تولیدکنندگان ایرانی هزینه زیادی متحمل می شدند و صرافان همکار نیز سود زیادی می بردند.

بخش دیگر ماجرا به رفتار چینی ها به کشورهایی که با آن ها مراودات بالا تجاری دارند مرتبط می شود. در واقع در دنیای رقابتی امروز بسیاری از کشورها سعی دارند تا بازار کشور هدف را به خود وابسته کنند و در عین حال طوری رفتار کنند که سایر کشورها توان بالایی بر رقابت در آن نداشته باشند. تحریم و تلاش برای دور زدن آن و همچنین آمادگی چینی ها برای همکاری با خودروسازان ایرانی باعث شده است که آن ها بیش از پیش در صنعت خودروسازی ایران نفوذ کنند. به نحوی که قسمت عمده محصولات حاضر در خط تولید کارخانه ها چینی است. در واقع این گونه نیز می توان گفت، زیرساخت اصلی تمام خودروهایی که در ایران تولید می شوند چینی است، مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. این در حالی است که پیش از تحریم ها حداقل کره ای و فرانسوی ها در ایران خط تولید داشتند. همچنین قرار بود که آلمانی ها با فولکس نیز مقدمات تولید را فراهم کنند. با این حال تحریم ها تمام این فرصت ها را گرفت.

در واقع به طور خلاصه واکنش چینی ها به توافق احمالی مذاکرات هسته ای را اینگونه می تواند بیان کرد: «نفوذ و به نوعی چاینیزاسیون صنعت خودروی ایران برای دور زدن تحریم ها به اندازه ای هست که ورود بازیگران جدید را سخت کرده است. به خصوص اینکه اتفاقات دوره قبل باعث شده است که خودروسازان غیر چینی برای سرمایه گذاری مشترک با احتیاط اقدام کنند؛ چنبره سنگین چینی بر صنعت خودروسازی و تبدیل زیرساخت های تولید مشترک؛ سرمایه گذاری های مشترک برای تولید و قراردادهای تولید محصول دست تولیدکننگان را برای سرمایه گذاری ها جدید بسته است؛ بدآموزی چینی ها برای سایر تولید کنندگان و احتمال فروش تک محصول به جای قرار داد انحصاری؛ همچنین شدیدتر شدن رقابت و شاید علنی شدن نزاع های صنعتی برای تولید محصولات بیشتر و گران تر. ضمن اینکه همچنان مشخص نخواهد بود که خودروسازان بزرگ چین مانند جیلی سایک ، بی وای دی و گریت وال آیا بازهم حاضر به حضور در ایران خواهند شد یا خیر؟»

علی طجوزی

پایگاه خبری اسب بخار