پسران خوب وزیر صمت در جاده مخصوص

خودروسازان جاده مخصوص
خودروسازان جاده مخصوص

با انتشار گزارش های تولید سال گذشته نیسان، این پرسش پیش می آید که پسران خوب وزیر صمت در جاده مخصوص دقیقاً به چه کاری مشغول هستند؟ اگر نیسان و سایر غول های جهان خودروساز هستند، ما برای خودروسازان خود چه نامی باید انتخاب کنیم.

آریزو 8 آریزو 8

به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، نیسان به تازگی گزارش های سال ۲۰۲۲ خود را منتشر کرده است؛ این شرکت به تنهایی ۳ میلیون و ۲۵۰ هزار دستگاه خودرو تولید کرده است، این در حالی است که روی هم رفته تمام خودروسازان کشور در سال گذشته  نتوانسته اند حتا به ۵۰ درصد از تولید نیسان برسند. این تلخ نیست؟

مدیسه مدیسه

نیسان در سال ۲۰۲۲ به تنهایی حدود ۲ برابر خودروسازان ایران تولید کرده است، البته اگر میزان تولید تویوتا ۹ میلیون و ۴۰۰ هزار را در نظر بگیریم این میزان چند برابر خواهد شد. براساس این گزارش، که در فضای مجازی نیز موجود است، «گردش مالی نیسان در سال گذشته بیش از حدود ۷۸ بوده است. برای یک مقیاس ذهنی درباره ابعاد این گردش مالی، بودجه ساخت برج خلیفه دوبی ۱.۵ میلیارد دلار بوده است که با لحاظ تورم، در حال حاضر، با بودجه ای حدود ۲ میلیارد دلار می توان مگاپروژه ای در حد برج خلیفه را ساخت باز برای یک مقیاس ذهنی، کل بودجه وزارت نیرو ایران در سال گذشته ۱.۶ میلیارد دلار بوده است، یعنی شرکت نیسان در یک سال مالی پولی بیش از ۴۸ برابر کل بودجه وزارت نیرو ایران را جابه‌جا کرده است.»

نیسان دور از دستان دولت

اعداد و ارقام تولید و مالی این گزارش به اندازه ای گویاست که اگر بخواهیم آن را با خودروسازان داخلی مقایسه کنیم، چیزی جز حسرت، ناراحتی و افسوس برای مردم و شرم و خجالت برای متولیان و مسئولان پنهان و آشکار این وضعیت باقی نخواهد ماند.

در این شرایط، اولین نکته ای که به ذهن می رسد این است که مدیریت و تعیین تکلیف برای خودروسازان ژاپنی از جمله نیسان دور از دستان دولت است، یعنی وزارت و نهادهای مربوطه نه تنها دخالتی در امور داخلی شرکت ها ندارد، بلکه اجازه این کار را نیز ندارند. در مقابل، شرایط و قوانین به گونه ای تنظیم شده است که فرصت رقابت برابر برای خودروسازان ژاپنی فراهم شده است. آن ها می دادند که خودشان براساس سرمایه، ضریب نفوذ، مطالعات بازار و همچنین رقابت سخت سنگین با رقبای داخلی و خارجی باید به گونه ای حرکت کنند که همچنان در اولویت ها و انتخاب های اول مصرف کنندگان باقی بمانند. به بیان ساده، رقابت و دوری دولت از دایره تعیین تکلیف باعث توسعه و پیشرفت شرکت های خودروساز در سرزمین سامورایی ها شده است. ضمن این که، این خودروسازان به دلیل ساختاری که وجود دارد، خود به عنوان عامل محرک دیگر شرکت ها نیز عمل می کنند. به بیان دیگر، در عین این که هر کدام به شدت در پی افزایش سهم بازار برای محصولات خود تلاش می کند، موجب رشد، توسعه و پیشرفت رقبا نیز می شود.

هر کدام از این شرکت ها برای بهتر شدن فضا و جلب نظر مشتریان به طور مداوم و مرتب امکانات بهتری را به خودروهای خود اضافه می کند. خلاصه این که ژاپنی ها توانسته اند در سالیان سال رتبه های اول صادرات خودرو به سایر کشورهای جهان را به خود اختصاص بدهند، البته چین در حال تهدید این برتری است، اما در هر صورت، خودروهای ژاپنی همچنان جایگاه خود را دارند.

در مقابل آن ها، خودروسازان ایران قرار دارند، هیچ وقت هیچ کدام از آن ها نه تنها نمی توانند برای توسعه و تولید محصول برنامه های بلندمدت تدوین کنند، حتا اجازه قیمت گذاری و تعیین شیوه فروش نیز از آن ها سلب شده است. این مسئله در خصوص غول های جاده مخصوص به طرز فجیع تری وجود دارد. این شرکت ها به دلیل ساختار شبه‌دولتی، هیچ گاه نتوانسته اند براساس چارچوب های اقتصاد رقابتی عمل کنند، همیشه به عنوان یک ابزار در اختیار سیاست‌مداران قرار داشته اند. ابزاری برای ایجاد اشتغال بدون توجیه، افزایش محبوبیت و سندی برای مدیریت بوده اند، البته تمام این ها از جیب مردم بوده است.

به بیان ساده، خانه مردم را آتش زده اند تا آن ها را از شر سرما حفظ کنند؛ در وهله اول، بسیاری از گرما لذت می برند اما با شروع فصل گرما و بی نیازی از آتش، تازه متوجه می شوند که سرپناهی برای ماندن نمانده است. در این میان، خودروسازان همیشه در صف اول خدمت به بالادستی ها قرار داشته اند و همیشه در نقش پسران خوب وزارت صمت عمل کرده اند. همیشه هم نسبت به آن ها انتقاد وجود داشته است و در اکثر مواقع نیز مسبب مطلوب نبودن کیفیت و مسائلی از قبیل نیز آن ها بوده اند.

با این حال، مدیران ارشد این مجموعه های بزرگ خودروسازی به شدت در نقش پسران خوب فرو رفته و می روند. هر چند هرازچندگاهی انتقاد و اعتراضی می کنند، اما به نظر بازی است، چون تا به امروز هیچ کدام از مدیران ارشد غول های جاده مخصوص با استعفا میز خود را ترک نکرده اند. دلیل این تاب آوری چیست و چرا در فضایی که اجازه کار کردن نمی دهند، همچنان در قامت مدیرعمل ایفای نقش می کنند؟ پرسشی است که باید خودشان جواب بدهند.

اما یک پرسش دیگر هم هست که آن ها باید به مردم پاسخ بدهند، اگر بهانه های تحریم را برداریم، می توانند بگویند چرا که یک خودروساز شبیه تویوتا و نیسان نداریم؟

تازه ترین اخبار و ویدیوهای خودرویی را در کانال تلگرام و اینستاگرام اسب بخار دنبال کنید.