پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

ترمزهای بادی یا پنوماتیک (Air Brake) چگونه عمل می کنند؟

از مکانیزم ترمز بادی اغلب در وسایل نقلیه سنگین و خودروهای باری استفاده می شود، به این علت که این مکانیزم دارای قدرت ترمزگیری بالاست. عملکرد ترمزهای بادی و هیدرولیکی شباهت زیادی به هم دارند و در هر دوی آن ها می توان از ترمزهای دیسکی (Disc Brakes) و کاسه ای (Drum Brakes) و یا ترکیب این دو استفاده کرد.

فهرست مطالب

• علت اصلی به کارگیری ترمز بادی در خودروهای سنگین
• ترمز بادی چگونه کار می کند؟
• آیا می توان در این ترمزها از سیستم ABS یا EBD استفاده کرد؟

همه خودروها و لوازم نقلیه دارای مکانیزم ترمزی اند که با عملکرد آن از سرعت وسیله نقلیه مورد نظر کاسته می شود. در این میان، شاهد مکانیزم های متفاوتی هستیم که در مجموع، همه آن ها باعث کاهش سرعت می شوند. ترمزهای هیدرولیکی (Hydraulic)، بادی (Air)، مکانیکی صلب و الکتریکی از مهم ترین مکانیزم های ترمزگیری هستند که در ادامه، مکانیزم ترمزگیری بادی (Air) کاملاً توضیح داده شود.

علت اصلی به کارگیری ترمز بادی در خودروهای سنگین

از مکانیزم ترمز بادی اغلب در وسایل نقلیه سنگین و خودروهای باری استفاده می شود، به این علت که این مکانیزم دارای قدرت ترمزگیری بالاست. عملکرد ترمزهای بادی و هیدرولیکی شباهت زیادی به هم دارند و در هر دوی آن ها می توان از ترمز های دیسکی (Disc Brakes) و کاسه ای (Drum Brakes) و یا ترکیب این دو استفاده کرد. به بیانی دیگر، تنها تفاوت بین این دو مکانیزم در سیالی است که نیرو را به پشت کلیپرها (Caliper) و پیستون های ترمز وارد می کند.

ترمز بادی چگونه کار می کند؟

در این مکانیزم از یک کمپرسور استفاده می شود که هوا را به صورت پرفشار در یک مخزن ذخیره می کند. هوای ذخیره شده در مخزن زمانی که راننده پدال ترمز (Brake Pedal) را فشار می دهد، به سمت چرخ ها و کلیپرهای ترمز جریان پیدا می کند و با اعمال نیرو به پشت پیستون های ترمز، لنت را به دیسک یا کاسه چرخ می چسباند و به این ترتیب، از سرعت خودرو کاسته می شود.

فشار واردشده به پشت کلیپرهای ترمز بادی در مقایسه با فشار واردشده به کلیپرهای ترمزهای هیدرولیکی قابل مقایسه نیست و همین اختلاف نیرو و فشار باعث شده است در اکثر خودروهای سنگین مسافربری و باربری از ترمز بادی برای کاهش سرعت استفاده شود، زیرا وزن و اینرسی این خودروها بسیار بالاست و برای کاهش سرعت نیاز به نیروی بسیار زیادی است.

یکی دیگر از علل به کارگیری ترمز بادی برای خودروهای سنگین این است که در ترمز هیدرولیکی احتمال خالی شدن روغن ترمز وجود دارد و در صورت بروز چنین اتفاقی نیروی ترمزی کم می شود و در نهایت، به طور کامل از بین می رود.

 در ترمز بادی نشت سیال فقط در صورتی اتفاق می افتد که لوله های متصل کننده مخزن به کلیپر جدا شوند و بروز این اتفاق تقریباً غیرممکن است، زیرا این لوله ها به خوبی متصل شده اند. حتا در ترمزهای بادی جدید طراحی به گونه ای عوض شد که در صورت جدا شدن لوله های منتقل کننده هوای پرفشار هم مشکلی پیش نمی آید و خودرو متوقف می شود (Triple Valve System). در ترمزهای بادی جدید، مکانیزم به این صورت است که در حالت عادی ترمزها درگیرند و برای رها کردن آن ها به فشار هوا نیاز است، طوری که برای شروع به حرکت خودرو ترمزها توسط هوای پرفشار تولیدشده توسط کمپرسور از کار می افتند. در این ترمزها هوای پرفشار طوری نیرو وارد می کنند که ترمزها از حالت درگیر به حالت آزاد تغییر وضعیت می دهند، به این ترتیب، در صورت افت فشار کمپرسور و یا نشت هوا، فشاری که ترمزها را رها نگه می داشت از بین می رود و ترمزها درگیر می شوند، درنتیجه، ترمز ها دوباره عمل می کنند و خودرو در آن شرایط متوقف می شود و احتمال بروز خطر از بین می رود.

عامل دیگر به کارگیری ترمز بادی هزینه استفاده از روغن در ترمزهای هیدرولیکی است، در حالی که، ترمزهای بادی نیاز به هوا دارند که به صورت رایگان در اطراف وجود دارد. البته باید گفته شود که هزینه مصرف روغن در خودروهای کوچک و سبک به دلیل کوتاه تر بودن مسیر انتقال نیروی هیدرولیکی و همچنین کوچک تر بودن مخزن روغن ترمز، زیاد چشمگیر نیست، اما در خودروهای باری و مسافربری و قطارها شاهد مسیرهای طولانی برای انتقال نیروی ترمزی هستیم و به مخزن بزرگ تری هم نیاز است، بنابراین هزینه روغنی که قرار است در این خودروها استفاده شود زیاد است و از نظر اقتصادی به صرفه نیست.

هزینه تعمیر این ترمزها نیز نسبتاً کم است، زیرا می توان با چکاپ دوره ای کمپرسور و لوله های انتقال هوای پرفشار، سیستم ترمز را بررسی کرد و در صورت بروز مشکل قبل از این که عیب حادتر شود جلوی آن را گرفت.

آیا می توان در این ترمزها از سیستم ABS یا EBD استفاده کرد؟

مکانیزم ABS یا EBD نیروی ترمزی مورد نیاز هر چرخ را تعیین می کند و با توجه به آن، ترمز را اعمال می کند. در خودروهایی که ترمز بادی دارند هم از ABS و EBD استفاده شده است، زیرا نصب این دو سیستم بر روی این ترمزها مشکلی به وجود نمی آورد و تغییر به وجودآمده فقط در شیرهای انتقال هوا به وجود می آید که متناسب با تشخیص ABS و EBD باز می شوند.

محمد جبارزاده شیاده

پایگاه خبری اسب بخار