تلاش برای تبرئه خودروسازان چینی و بازگشت مقتدرانه آن ها

تلاش خودروسازان چینی برای بازگشت به ایران
تلاش خودروسازان چینی برای بازگشت به ایران

به نظر می رسد که این بار پروژه جدیدی برای سمت و سو دادن افکار عمومی آغاز شده و قرار است تا با استفاده از ابزار رسانه ای، بازگشت برخی خودروسازان و شرکای خارجی تخریب شود و از سویی حضور مجدد چینی ها مورد تایید و تشویق قرار بگیرد. گویا برخی برای حضور مقتدرانه خودروسازان چینی تلاش می کنند.

مدیران 777 مدیران 777

به گزارش پایگاه خبری اسب بخار ، بعد از ظهر جمعه (۱۰ اردیبهشت) مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو، فرشاد مقیمی، مهمان برنامه “دست خط”  با اجرا محمدحسین رنجبران از خبرنگاران و تهیه کنندگان با سابقه صدا وسیما بود. در اوایل این گفت و گو به نظر می رسید مجری سعی می کند که با اشاره به اوضاع نابسامان صنعت و بازار خودرو در زمان آغاز تصدی فرشاد مقیمی، مقصر اصلی آن وضعیت را فرانسوی ها معرفی کند. جایی که به ذکر شیطنت های عربستان با هشتگ سازی، اشاره کرد و رفتن فرانسوی ها هم در امتداد آن بیان نمود. هر چند موضوع آن چنان پیش نرفت که تمام کاسه و کوزه سر فرانسوی ها بشکند، اما پرسش این است که آیا در به وجود آمدن شرایط بسیار بغرنج صنعت خودروی کشور، تنها خودروسازان فرانسوی مقصر هستند؟

فونیکس آریزو 8 فونیکس آریزو 8

اگر در خروج شرکای خارجی پس از تحریم ها فعلاً نقشی برای حکمرانی اقتصادی – سیاسی ایران قائل نشویم، بدون تردید نقش خوروسازان چینی اگر بیشتر از همتایان فرانسوی خود نباشد، کمتر هم نیست. بنابراین پرسش دیگر این است که به چه دلیل باید موج جدیدی علیه ورود شرکای رفته از ایران کلید بخورد. هر چند مدیرعامل ایران خودرو در کنار اشاره اشتباه به تاریخ خروج فرانسوی ها، جواب درستی به پرسش مجری داد. ولی آیا در این میان هیچ اشاره به نام چینی ها نباید می شد؟ آیا فقط این فرانسوی ها بودند که ایران را ترک کردند؟ آیا تمام بار را باید بر دوش آن ها انداخت. هر چند خروج فراسوی ها برای بار دوم رخ می داد و از منظر نگاه ملی نباید کار آنان را ندید گرفت، ولی با همان نگاه ملی نیز باید به دیگران نگاه کرد؛ زیرا انجام دادن کار اشتباه از سوی هر کسی که باشد اشتباه است. جالب است که در چند وقت اخیر در کنار متهم کردن فرانسوی ها به بدعهدی، نام خودروسازان کره ای و ژاپنی هم پس از آن ها ذکر می شود و بسیاری از مسئولان نمی گویند که چرا چینی ها به عنوان شرکای اصلی بسیاری از خودروسازان ایرانی، رفتاری مشابه به فرانسوی ها داشته اند؟

تلاش خودروسازان چینی برای بازگشت به ایران
تلاش خودروسازان چینی برای بازگشت به ایران

احیای برجام، ورود شرکا و خودروسازان خارجی

با احیای برجام بسیاری از شرکت های خارجی به صنعت خودروسازی کشور (با محوریت تولید) ورود کردند. در این میان به نام های  چینی بیشتری نسبت به سایر رقبا بر خواهیم خورد. فرانسوی ها با پژو ، رنو  و سیتروئن در ایران حضور داشتند . اما چینی ها حضور پر رنگ تری نسبت به آنان داشتند که از میان آنان می توان به حضور و یا گسترش فعالیت شرکت های چری، دانگ فنگ، جک، لیفان، اف ای دبلیو (FAW)، بی وای دی (BYD)، جیلی، ام جی، برلیانس، چانگان، هایما و… اشاره کرد. حضوری که در کنار سایر فعالان بازار اعم از تولید کننده و واردکننده خبر از رقابتی شدید و تنوعی بالا در بازار خودروی کشور می داد. بسیاری از شرکت های کوچک و بزرگ نسبتاً برنامه های مفصلی برای آینده کاری خود تدارک دیده بودند و خیال های بلند پروازانه ای داشتند. اما گویا بیشتر این برنامه ها رویایی بود که با اعمال تحریم های یک جانبه و ظالمانه صنعت خودرو از سوی آمریکا برباد رفت. مانند رفتن شرکای خارجی که چینی و غیر چینی نداشتند. اکثر شرکای خودروسازان ایرانی رفتند و تنها یکی دو شرکت بنا به دلایلی در ایران ماندگار شدند.

تلاش خودروسازان چینی برای بازگشت به ایران
تلاش خودروسازان چینی برای بازگشت به ایران

ضربه چینی ها سنگین تر بود یا سایر خودروسازان خارجی؟

با رفتن شرکای خارجی خودروسازان داخلی ماندند و تعهدی که به مشتریان داشتند. هر چند در این جا نقدی نیز به عملکرد آنان وارد است. اما اطمینان به آینده باعث شده بود که آن ها برای عقب نماندن از جریان بازار اقدام به پیش فروش کنند. پیش فروش هایی که همانطور ماند و بدون سفارش گذاری نهایی انجام می شد. در این میان با یک بررسی ساده متوجه می شویم که در حال حاضر بیشتر مطالبات معوق باقی مانده، به رفتن چینی ها از ایران مرتبط می شود. با وجود اینکه هنوز بسیاری از مشتریان محصولات مونتاژی رنو از رفتار طرف ایرانی و فرانسوی دلگیر هستند، اما می بینیم که در آن طرف چند نشان چینی رفتاری مشابه به رنو و شاید بدتر از آن را نسبت به مشتریان ایرانی و شرکایشان داشته اند. تلاطم بازار و رها شدن فنر قیمت ها که از اواخر سال ۹۸ آغاز شد، باز هم به رفتن تولیدکنندگان سرزمین اژدهای سرخ ارتباط مستقیم داشت.

ضمن اینکه هر چند در خلال مصاحبه به اشتباه زمان رفتن فرانسوی ها اردیبهشت اعلام شد، اما حداقل اینکه سیتروئن در همان ماه از هاچ بک مونتاژی C3 رونمایی و از بهار همان سال فروش آن را آغاز کرد. یعنی اگر بحث بد عهدی هم مطرح باشد، باز هم نقش چینی ها کمتر از فرانسوی ها، کره ای ها و ژاپنی ها نیست. چه بسا در بحث فنی صنعت خودرو و بر اساس اصول قرارداد، ژاپنی ها و کره ای ها با وجود تحریم ها تعهدات خود را به خودروسازان ایرانی ایفا نمودند و تنها با پذیرش سفارش های جدید مخالفت داشتند.

گره سخت مطالبات معوق

اما در این میان با توجه به عدم اشاره به سایر شرکای خودروسازان داخلی، به نظر می رسد که چینی ها اصلاً تاثیری در عدم تعادل عرضه و تقاضا در بازار خودرو، ایجاد مطالبات معوق و همچنین از کار افتادن شرکت های خودروسازی ایرانی نقشی نداشتند و ندارند. این در حالی است که به عنوان مثال مشتریان شرکت هایی مانند بی وای دی کارمانیا ، ام جی آذویکو و کوپا ریگان خودرو حدود سه سال در بلاتکلیفی وسرگردانی باقی مانده اند. طی این سه سال به غیر از تاثیر در کاهش تولید، راکد ماندن سرمایه گذاری های انجام شده، اخراج کارگران خط تولید و تعدیل نیرو در بخش اداری خودروسازان خصوصی این شرکت ها باید جریمه تاخیر هم بپردازند.

رفتار ارباب رعیتی خودروسازان چینی با شرکای ایرانی

از سوی دیگر با در نظر گرفتن رفتار چینی ها و نحوه همکاری آنان با شرکای ایرانیِ خود بعد از تحریم ها، به نوعی به رفتار ارباب رعیتی آن ها می رسیم. در واقع در این جا نیز آنان نشان دادند که هیچ اهمیتی به پیمان ها استراتژیک نمی دهند و تنها منفعت و کسب سود برایشان مهم است. بعد از تحریم ها دیگر خبر از همکاری مستمر (غیر از چری و مدیران خودرو آن هم به خاطر نوع ساختار فعالیت در ایران) نبود. چینی ها که از وضعیت خودروسازان آگاه بودند، با توجه به رابطه سیاسی دو کشور، به جای همکاری بیشتر اقدام به فروش محصول با شرایط دلخواه کردند. این گونه بود که یک شرکت هم زمان در ایران با دو یا سه خودروساز کار می کرد و امروز هم چنین رفتاری را ادامه می دهند. به نظر می رسد که این موضوع هم از دید منتقدان پنهان مانده است. به بیان ساده و واضح اگر چه فرانسوی ها دو بار بد عهدی کردند و باید ورود مجدد آن ها به ایران سخت باشد، اما چینی ها نیز در دوران تحریم نه تنها برادری خود را ثابت نکردند، بلکه رفتاری مانند بیگانگان داشتند. نباید فراموش کرد که اولین تبعیت از تحریم های آمریکا در صنعت خودروی ایران، توسط یک کمپانی چینی ثبت شد و نباید از یاد برد که در این سال ها، برخی رابطان چینی مسیر انتقال قطعات به ایران را به مقامات آمریکایی لو می دانند.

علی طجوزی

پایگاه خبری اسب بخار

عکس ها: عرفان حمیدی و حسین دلاور / اسب بخار

به این مطلب رای دهید

تازه ترین اخبار و ویدیوهای خودرویی را در کانال تلگرام و اینستاگرام اسب بخار دنبال کنید.