پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

انتقال تکنولوژی؛ شوخی وزارت صمت در مورد واردات خودرو

انتقال تکنولوژی یکی از شروط واردات خودرو در آیین نامه بود که واردکنندگان را ملزم به انجام آن می کرد، اما انتقال تکنولوژی در شرایط فعلی تا چه حد امکان پذیر است؟

در دنیای امروز و در هر صنعتی، یکی از مهم ترین و اساسی ترین المان ها برای پیشرفت، دسترسی به تکنولوژی روز دنیاست. صنایع مختلف هر کدام به نحوی سعی در این دارند که به بالاترین تکنولوژی برسند و در نتیجه، آن بهره وری را ارتقا دهند. صنعت خودرو هم از این قاعده مستثنی نیست و فعالان این صنعت در هر حوزه سعی دارند به تکنولوژی های روز دنیا دسترسی داشته باشند. بحث واردات خودرو در ماه های اخیر بسیار جدی شد و گویا انجام آن به ایستگاه پایانی خود نزدیک می شود، اما یکی از بندهای بسیار مهم و بحث برانگیز در این آیین نامه، الزام به انتقال تکنولوژی توسط واردکننده است. بندی که در ظاهر بسیار خوب و مفید ارزیابی می شود، اما در عمل به نظر شدنی نیست! در ادامه به بررسی و روند انتقال تکنولوژی و احتمال این اتفاق در شرایط کنونی ایران می پردازیم.

تکنولوژی چه طور منتقل می شود؟

فرآیند انتقال تکنولوژی را می توان به طور کلی به دو حالت یا مسیر تقسیم کرد؛ در حالت اول سرمایه گذاری و یا خرید تکنولوژی رقم می خورد که در این حالت مالک یک تکنولوژی در ازای دریافت مبلغی آن را واگذار می کند و یا حق استفاده از آن را به خریدار می دهد. این نوع از انتقال تکنولوژی را در صنعت خودروی چین بسیار دیده ایم. چینی ها در سال های اخیر پلتفرم های اروپایی، ژاپنی و… را خریداری کرده اند و روند توسعه صنعت خودرو را پیش برده اند. حالت دوم اما بده بستان تکنولوژیک است؛ این نوع انتقال تکنولوژی را هم بسیار در دنیای خودرو می بینیم که در قالب قراردادهای همکاری مشترک یا جوینت ونچرهای تحقیق و توسعه (با درصد سهم های مختلف) منعقد می شوند؛ برای مثال، قرارداد همکاری مشترک تویوتا و بی وای دی از این نوع است. در این نوع همکاری ها، دو طرف از نقاط قوت هم استفاده می کنند و از تکنولوژی های هم بهره می برند. در نتیجه، دو طرف این معامله راضی خواهند بود و به سطح بالاتری از تکنولوژی رسیده اند.

شرایط انتقال تکنولوژی

در قسمت قبل توضیح دادیم که تکنولوژی به طور کلی از دو مسیر منتقل می شود. البته مسیرهای دیگری هم هستند که مشتق از همین دو مسیر هستند. برای انتقال تکنولوژی از هر دو مسیر مذکور، روابط بین المللی گسترده لازم است. این یعنی تنها در شرایطی می توان تکنولوژی های روز دنیا را انتقال داد که روابط دوستانه ای بین کشور و قدرت های صنعت خودرو برقرار باشد، در غیر این صورت، انتقال تکنولوژی ناکامل و صرفاً هزینه برخواهد بود. شرایط فعلی صنعت خودرو در ایران به شکلی است که انتقال تکنولوژی از طریق سرمایه گذاری میسر می شود. در واقع، ما در موقعیتی نیستیم که تکنولوژی را به طرف مقابل انتقال دهیم، پس باید از طریق خرید تکنولوژی یا دادن امتیازات سرمایه گذاری انتقال تکنولوژی را میسر کنیم. این نوع از انتقال تکنولوژی را قبل تر با شکل گیری برجام متصور می شدیم که با برقراری دوباره تحریم ها به سرانجام نرسید.

واردات با شرایط فعلی تکنولوژی انتقال می دهد؟

در شرایط تحریمی فعلی و ارتباط تیره و تار ما با قدرت های صنعتی دنیا، انتقال تکنولوژی بیش تر شبیه به یک شوخی است که البته در بازی رسانه ای سعی شده جدی گرفته شود. در حال حاضر، در شرایطی هستیم که شرکت ها برای واردات باید به سراغ کمپانی های واسط بروند و امکان واردات مستقیم میسر نیست. این یعنی صاحب تکنولوژی حتا حاضر نیست با ما به صورت مستقیم کار کند. پس در این شرایط هیچ تکنولوژی‌ای منتقل نخواهد شد. البته فرآیند انتقال تکنولوژی یک فرآیند کاملاً کیفی است و وزرات صمت اصلاً و ابداً منظور خود از انتقال تکنولوژی را مشخص نکرده است. به زبان ساده تر، منظور وزرات صمت از انتقال تکنولوژی می تواند سطح ساده از تکنولوژی باشد. در حالی که، در دنیای مدرن امروز، انتقال تکنولوژی در صنعت خودرو بیش تر در زمینه خودروهای برقی، خودران ، اینترنت اشیا و ایمنی است.

در این گزارش سعی شد فرآیند انتقال تکنولوژی، مسیر انجام آن و بررسی وضعیت فعلی صنعت خودروی ایران را در این مسیر بررسی کنیم. در نتیجه این بررسی می توان گفت که بند انتقال تکنولوژی یک بند فرمالیته است که هیچ کیفیتی برای آن تعریف نشده است و احتمالاً نتایج آن ها پیگیری نخواهد شد. آیین نامه واردات بندهای جالب و مفیدی در ظاهر دارد، اما باید گفت متأسفانه هیچ کیفیتی در بندهای این آیین نامه در نظر گرفته نشده و وزارت صمت تنها قصد داشته است این تولیدکنندگان باشند که واردات خودرو را انجام دهند.

نظر شما در مورد این بند از آیین نامه واردات خودرو چیست؟ به نظر شما در شرایط فعلی تکنولوژی (به معنای واقعی) به صنعت ما منتقل می شود؟

محمدرضا پاداش

پایگاه خبری اسب بخار