پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

سودای جهش تولید در نفس تنگی قطعه سازان

صنعت خودروی کشور در حالی، به زعم وزیر صمت و مسئولان و دست اندرکاران، سودای شکستن انحصار و جهش تولید دارد که بی تردید تنها راه برای رسیدن به این هدف، از مسیر قطعه سازی می گذرد؛ جایی که فعالان این صنعت همانند ماه های گذشته روزگار خوبی را سپری نمی کنند و همچنان دغدغه های اولیه تولید پابرجا مانده است. گویی نفس آنان به شماره افتاده است و آلودگی وعده های مالی و صنعتی آنان را با تنگی نفس مواجه کرده است.

از روزی که علیرضا رزم‌حسینی به عنوان وزیر صمت از مجلس رأی اعتماد گرفت، همواره سخن از شکستن انحصار و جهش تولید و قطب سوم کرده است و با همین سخنان  و پرداختن به دغدغه خودرویی نمایندگان بود که توانست نظر مساعد آنان را جلب کند و با رأی آنان وارد ساختمان دو شیر نشان خیابان سمیه شود.

وقتی وی از شکست انحصار خودروسازان و ایجاد رقابت میان تولیدکنندگان سخن می‌گوید به این معناست که از حضور تولیدکننده‌ای دیگر حمایت خواهد کرد. حتا رزم حسینی در جریان دیدار از  خودروساز بزرگ کشور در اواخر ماه گذشته، بار دیگر بر موضوع شکستن انحصار تولید خودرو تأکید کرد و شرط تولید خودروی مناسب و باکیفیت را حرکت به سمت اصلاحات ساختاری در صنعت خودرو دانست و این مهم را در گرو ایجاد بازار رقابتی و ورود رقبای جدید در حوزه خودروسازی و تقویت بخش خصوصی عنوان کرد.

تمام این سخنان بسیار خوب و نوید بخش هستند و ناظر بیرونی با خواندن و شنیدن این سخنان در ذهنش سودای یک بازار رقابتی با تکیه بر توان داخلی را می پرورد، اما همین که کمی جلوتر می آید و به ارکان تولید این صنعت نگاه می کند به سرعت متوجه این خیال خام گشته و درمی یابد که این سخنان در حد همان حرف باقی خواهد ماند. در این میان چرایی این مسئله مطرح است. دلیل هم بسیار واضح است؛ از یک سو، صنعت خودرو در گیر و دار قیمت گذاری دستوری مانده است، به نظر هم نمی رسد که به زودی از آن رهایی یابد. از سوی دیگر، اصلی ترین رکن در زنجیره تأمین خطوط تولید، قطعه سازان، روزگار خوبی را سپری نمی کنند و مشکلاتی که از ابتدای سال حادتر شده است این روزها قوی پنجه هایش را بر گلوی آنان می فشارد.

براساس آمار هم‌اکنون کل مطالبات زنجیره تأمین داخلی از خودروسازان به بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان رسیده که بیش از ۱۸ هزار میلیارد تومان آن مطالبات معوق است.

هر چند برخی قراردادهای به روزرسانی شده و قرار است مابقی نیز طی جلساتی به روز شوند، اما این جا باز هم تنها صورت قضیه است و اصل آن، یعنی پرداخت مطالبات، در هاله ای از ابهام قرار داد. در این خصوص بنا بر گفته دبیر انجمن صنایع همگن، نیرومحرکه و قطعه سازی مطالبات معوق سر به فلک کشیده است و در صورت به روزرسانی قراردادها بدون شک این مطالبات بیش تر نیز خواهد شد.

آرش محبی نژاد در این رابطه با بیان این که صنعت قطعه در حال حاضر به دلیل نبود نقدینگی قفل شده است، ادامه می دهد: «خرید مواد اولیه و مایحتاج قطعه سازی به صورت نقد و حتا با پیش پرداخت انجام می شود و تأمین کننده مواد اولیه داخلی نیز نسبت به فروش مواد به صورت مدت دار اقدام نمی کند به طوری که فولاد مبارکه، مس و یا پتروشیمی مواد خود را در بورس کالا به فروش می رسانند و یا مبلغ را به صورت پیش پرداخت دریافت و سپس نسبت به ارائه مواد اولیه اقدام می کنند. قطعه ساز در این شرایط، میان دو سنگ بزرگ آسیاب، که یکی از آن ها تأمین کنندگان مواد اولیه است و بیش تر آن ها دولتی هستند، و دیگری، خودروسازان که شرکت های بزرگی هستند، قرار گرفته است.»

حال در این شرایط، پرسش اساسی این است که آیا جهش تولید واقعاً قابل تحقق است؛ آیا در این شرایط می توان قطب سوم را راه انداخت و اقدام به شکستن انحصار کرد؟ چراکه قطب سوم نیز، همانند ایران خودرو و سایپا، برای تولید نیاز به قطعات دارند، تولیدکننده قطعه هم که حال و روز خوبی ندارد. پس عملاً این حرف ها و سخنان نیز در همین حد باقی می ماند. این در حالی است که گفته می‌شود خودروسازی ایران ظرفیت تولید دو میلیون دستگاهی را دارد و از جنبه زیرساختی امکان بالقوه رشد تولید را دارد. اما این رشد در شرایطی میسر خواهد شد که زنجیره تأمین سرپا باشد و بتواند به روند تولید ادامه بدهد. با این حال، به نظر می رسد همچنان صنعت خودروسازی کشور با همان مشکل اساسی و دغدغه غیراقتصادی، یعنی نرخ گذاری دستوری مواجه است، بنابراین تا این شیوه و روش وجود دارد نه تنها باید همچنان نگران توان ادامه کار از سوی قطعه سازان باشیم، بلکه باید شاهد افزایش زیان انباشته خودروسازان و دور شدن از تحقق وعده ها نیز باشیم. در این میان، نه تنها رقابتی شکل نخواهد گرفت بلکه قطب سوم نیز در محاق خواهد رفت و صنعت خودروی ایران می ماند با مشتی شعار.

علی طجوزی

پایگاه خبری اسب بخار