پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

توافق هسته ای؛ ابهام در خودروهای پیش فروش شده

اگر از اخباری که در خصوص نقش روسیه در به فرجام رسیدن برجام منتشر شده است گذر کنیم، دست یابی به توافق نهایی در وین بسیار نزدیک است. این توافق یک خبر بسیار خوب و تأثیرگذار در آستانه سال نو تلقی می شود، اما در عین حال، توافق هسته ای ابهام در خودروهای پیش فروش شده را به وجود می آورد.

به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، پس از خروج یک جانبه آمریکا از برجام و تحریم مستقیم صنعت خودروسازی کشور در اوایل سال ۹۷، این صنعت رنگ و بویی دیگر گرفت؛ بسیاری از فعالیت ها مختل شد، تولید از رمق افتاد. گرانی نرخ ارز، افزایش قیمت مواد اولیه تولید، افزایش هزینه های تولید در کنار مسدود شدن راه حمل و نقل عادی قطعات و مواد خریداری شده از آن سوی مرزها و عدم امکان نقل و انتقال پول به صورت عادی از دیگر مواردی بودند که تولید خودرو در کشور را با چالش جدی مواجه کردند.

از سوی دیگر، این موارد همگی دست به دست هم دادند و در شرایطی که قیمت ها هر لحظه با افزایش همراه بود به خودرو ماهیت سرمایه ای بخشیدند. به نحوی که، سرعت افزایش تقاضا باعث برهم خوردن میزان عرضه و تقاضا شد. این عدم تعادل در کنار افزایش تورم و نرخ ارز باعث پرواز قیمت خودروها شد. در این شرایط تلاش مسئولان، متولیان و فعالان صنعت خودرو بی فایده بود، چراکه تحریم ها با رفتن سریع شرکای خارجی از ایران همراه شده بود. تمام خطوط تولید یا متوقف شده بودند و یا با کم ترین ظرفیت تولید می کردند. در این وضعیت نیز قیمت خودرو باز هم با افزایش همراه می شد. به بیان ساده، تحریم، نرخ ارز، کاهش تولید، تورم و عواملی مانند این ها باعث شدند که قیمت خودرو به صورت غیر قابل تصوری افزایش پیدا کند، به نحوی که، ارزان ترین و اقتصادی ترین خودروهای بازار قیمت های نجومی پیدا کردند. خودروهای وارداتی نیز به طبع آن ها در شکل و شمایل خودروهای لوکس قرار گرفته و بر سینه خود اتیکت های میلیاردی می دیدند.

با این حال، با گذر از گردنه بحران، تولید آغاز شد، اما در عین حال، میزان تولید به اندازه ای نبود که بتواند نیاز بازار را برطرف کند. به خصوص این که، اصرار بر قیمت گذاری دولتی و اختلاف قیمت کارخانه و بازار موجب شده بود که خیل عظیمی از تقاضاها روانه این بازار شود. بنابراین مسئولان برای مدیریت این وضعیت و سامان دادن به تقاضاها و هدایت به سمت مصرفی کردن آن به دنبال راه حل مناسبی بودند. یکی از راه حل هایی که آن ها برای مدیریت این وضعیت در نظر گرفته و اجرایی کردند، پیش فروش محصولات دو خودروساز بزرگ با مکانیزم قرعه کشی بود. این قرعه کشی با استقبال بسیار زیاد مردم مواجه شد. برخی با توجه به سودی که می توانستند به دست بیاورند و برخی نیز در سودای خودرودار شدند، برای آزمودن بخت و اقبال خویش اقدام به ثبت نام کردند. به نحوی که، برای ۵۰۰ هزار دستگاه با تحویل حداقل ۶ ماهه، ۵ تا ۷ میلیون نفر ثبت نام می کردند.

با این حال، این روش در کنار افزایش تولید و همچنین سرعت بخش خصوصی در تزریق محصولات به بازار رفته رفته باعث شد که تا حد بسیار زیادی از التهاب بازار کاسته شود.

با این حال، روش قرعه کشی همچنان ادامه دارد. البته قیمت ها علی الحساب بوده و در قراردادها قید می شود. به بیان ساده، با توجه به افزایش قیمت ها و تورم موجود در این صنعت، قانون گذار قیمت نهایی را مانند انتهای فیلم های اصغر فرهادی باز گذاشته است تا نسبت به شرایط روز محاسبه شوند. هر چند این مورد با اعتراض بسیاری همراه شده و معقتد هستند که خرید باید با قیمت قطعی صورت بگیرد. با این حال، این روش با انتهای باز ادامه داشته و دارد.

در واقع، قانون گذار برای جلوگیری از زیان بیش تر خودروساز و جلوگیری از تعمیق زیان انباشته آن این راه را برگزیده است. هر چند قیمت ها به شدت نسبت به دوران پیش از تحریم به شدت بالا رفته اند و قیمت های قبلی بیش تر شبیه یک شوخی می ماند، اما همچنان از این روش، یعنی قرعه کشی استقبال می شود.

اما با پررنگ تر شدن زمزمه توافق و تأثیر آن بر عادی شدن روابط تولید میان ایران و سایر کشورها باعث ایجاد پرسش هایی شده است. از جمله آن می توان به نحوه محاسبه نهایی قیمت تمام شده خودروهای تولیدشده توسط دو خودروساز بزرگ اشاره کرد. در این میان، تکلیف بخش خصوصی مشخص است. آن ها با توجه به شرایط رقابتی و دور بودن از چتر حمایتی به صورت اتوماتیک قیمت محصولات خود را به نحوی مدیریت می کنند که بتوانند هم مسیر خود را ادامه بدهند و هم بتوانند میزان سهم بازار خود را حفظ کنند.

برخلاف بخش خصوصی، دو خودروساز بزرگ ساز و کاری متفاوت دارند، چراکه طی سال های اخیر نهادها و سازمان های زیادی در این صنعت ورود کرده، نظر و راهکار ارائه می دهند. بنابراین اولین پرسش این است که تکلیف قیمت این خودروها در شرایطی که با کاهش هزینه و قیمت تمام شده مواجه شده ایم، چه خواهد شد؟ آیا با همان قیمت پیش فروش با مشتریان تحویل خواهد شد؟ یا قیمت گذاری ها جدید براساس نرخ تولید جدید انجام خواهد شد؟ البته همواره در چنین شرایطی یک استدلال کوچه بازاری نیز وجود دارد که بیش تر شبیه حکایت شتر مرغ است؛ یعنی وقتی می گوییم پرواز می گوید من شترم و وقتی می گوییم بار ببر می گوید من مرغم.

حالا این احتمال وجود دارد که پس از حصول توافق و کاهش هزینه ها در صورت عدم مدیریت و نظارت با این استدلال مواجه شویم. بنابراین آینده قیمت خودروهای پیش فروش شده با ابهام مواجه است. یعنی مصرف کنندگان نمی دانند که قیمت خودروها ارزان تر خواهد شد یا باید با قیمت دوران تحریم خودروهای خود را تحویل بگیرند. از سوی دیگر، مشخص نیست که آیا شاهد سیل انصراف ها خواهیم شد یا ثبت نام کنندگان منتظر کاهش قیمت ها و تحویل خودروهای خود با قیمت های کاهشی جدید می مانند.

علی طجوزی

پایگاه خبری اسب بخار