پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

واردات خودرو در گرو گشایش اقتصادی یا زورآزمایی سیاسی؟

دولت برای واردات ۷۰ هزار دستگاه خودرو برنامه ریزی کرده و آن را در لایحه بودجه آورده مجلس هم تصویب کرده است، اما به نظر می رسد مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنان مصر بر عدم واردات است. در این میان، مشخص نیست واردات خودرو در گرو گشایش اقتصادی مانده است یا زورآزمایی سیاسی؟

برجام بی فرجام برای واردکنندگان خودرو

به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، پس از برجام، واردات خودرو دوباره از سر گرفته شد. طی سال های ۹۵ و ۹۶ بازار خودرو از یک سو، شاهد استقبال بی نظیر مردم از خودروهای وارداتی بود و از سوی دیگر، رقابت میان واردکنندگان بسیار داغ و تنگاتنگ شده بود. در این گیر و دار، اوخر سال ۹۶ زمزمه های محدویت واردات به گوش می رسید، اما جدی گرفته نشد. با آغاز سال ۹۷ این زمزمه ها جدی و رسمی شد. از یک سو، دولت جدید آمریکا با تهدید خروج از برجام مهمان کاخ سفید شده بود، از سوی دیگر، نوسانات ارزی در کشور به وجود آمده بود. در این شرایط، به یک‌باره واردات خودرو ممنوع شد. دلیل آن جلوگیری از خروج ارز اعلام شد. گویا متولیان اقتصادی کشور، از جمله وزیر صمت وقت، واردات خودرو را یکی از دلایل نوسان نرخ ارز دانسته و با ممنوعیت آن سعی بر برقراری آرامش جلوگیری از نوسان بیش تر داشته اند. برخی اخبار غیررسمی هم از نوشتن نامه برای مقامات ارشد کشور نیز حکایت می کنند. نامه ای با این محتوا که واردکنندگان خودرو طی مدت زمانی که از برجام گذشته است ۵۰۰ میلیون دلار ارز از کشور خارج کرده و برای قشر مرفه خودرو وارد کرده اند و دولت با این کار مانع از خروج بیش تر و نوسان بازار ارز شده است. اما این ممنوعیت و نامه نگاری نه تنها مانع از نوسان بیش تر نرخ ارز در کشور نشد، بلکه باعث به وجود آمدن مشکلات عدیده بسیاری در اقتصاد ایران نیز شد.

ممنوعیت واردات؛ راهکاری بی ثمر

در واقع، ممنوعیت واردات خودرو زمانی اعمال و اعلام شد که ترامپ هنوز به صورت رسمی از برجام خارج نشده بود و به نظر دولت وقت در یک اقدام پیشگیرانه سعی در خنثی کردن اثرات احتمالی آن داشته است. از سوی دیگر، طبق آماری که آن زمان اعلام شد، در قبال ۵۰۰ میلیون دلاری واردات خودرو، یک و نیم میلیارد دلار نیز هزینه واردات قطعه به کشور شده بود. هزینه ای که در هر صورت به جیب تولیدکنندگان آن سوی مرزهای کشور رفته است. اما آن چه ممنوعیت واردات خودرو را به امری معقول از نظر دولت‌مردان بدل کرد، راهکاری برای جلوگیری از تعمیق مشکلات اقتصادی و ارزی کشور بود، مشکلاتی که همچنان به قوت خود باقی‌ست، چراکه به رغم تمام تلاش هایی که صورت گرفته، کشور همچنان با این مشکلات درگیر است.

از سوی دیگر، این ممنوعیت نه تنها نتوانست اهداف مدنظر دولت وقت را محقق کند، بلکه خود به یک معضل بزرگ در بازار خودرو تبدیل شد. بازاری که با محدودیت عرضه و افزایش تقاضا و افزایش نرخ ارز رنگ و بوی دیگری به خود گرفت. در خلال این تصمیم و در پی آن تحریم ها نه تنها چالش ارزی کشور عمق بیش تری پیدا کرد، بلکه قیمت خودروهای داخلی و وارداتی به شدت افزایش پیدا کردند.

ریشه مخالفت با واردات خودرو

بنابراین ریشه برخی مخالفت ها در مسیر آزادسازی واردات خودرو را باز هم باید در وضعیت اقتصادی کشور جست‌وجو کرد. آن هم در شرایطی که با توجه به وضعیت اقتصاد جهانی و ضربه ای که پاندمی کرونا به آن وارد کرده، قیمت جهانی خودرو افزایش ۲۰ درصدی داشته است. در این وضعیت قیمت خودروهایی که زمانی وارد کشور می شد به طور میانگین ۳۰ هزار دلار شده اند. معنی دیگر این افزایش قیمت نیاز بیش تر به ارز برای واردات است. در واقع، واردات ۷۰ هزار دستگاه خودرو مستلزم خروج دو میلیارد و صد میلیون دلار از کشور است. امری که با توجه به وضعیت فعلی کشور چندان قابلیت انجام ندارد، به خصوص این که، قرار است از ارز مبدا استفاده شود و منشاء آن باید مشخص باشد. به بیان دیگر، اقتصاد ایران در حال حاضر توانایی پرداخت این میزان ارز برای واردات خودرو را ندارد، به خصوص این که، وقتی بازار هدف، به اصلاح برخی مخالفان، قشر مرفه باشد.

چشم بازار خودرو به دستان تحریم

بنابراین در شرایط فعلی این پرونده از دو نظر قابل بررسی است؛ از یک سو، دولت و مجلس موافق واردات هستند و در بودجه سال جاری ردیف درآمدی هم برای آن در نظر گرفته شده است و از سوی دیگر، برخی نهادها از جمله مجمع تشخیص مصلحت نظام مخالف هستند. در این میان، برخی معتقد هستند که مسئله واردات خودرو تبدیل به یک امر سیاسی شده است و هر یک از طرفین سعی می کنند حرف خود را به کرسی بنشانند، چراکه عقب نشینی از موضع ضعف تلقی می شود. حال این که، این اصرار و سماجت بر کشور و مردم آسیب وارد می کند، در جای خود قابل بررسی است، اما آن چه در این مخالفت ها قابل قبول تر و معقول تر به نظر می رسد، گره سرنوشت واردات خودرو به رفع تحریم ها و توافق ایران با طرف های مذاکره است.

آیا واردات خودرو بدون ارز ممکن است؟

هر چند دولت اعلام کرده است بدون مصوبه و با مصوبه، واردات خودرو از سر گرفته خواهد شد، اما باید دید مشکلات ارزی کشور اجازه چنین کاری را خواهد داد؟ آیا مصوبه واردات خودرو می تواند اجرایی شود و به محل نزاع میان قوا و دستگاه ها بدل نخواهد شد؟ با این حال، این پرسش به قوت خود باقی است؛ آیا واردات خودرو بدون ارز ممکن است؟

علی طجوزی

پایگاه خبری اسب بخار