طرز کار کاربراتور (Carburetor) چگونه است؟

مدت زمان تخمینی مطالعه: ۷ دقیقه

مدیران 777 مدیران 777
کاربراتور
کاربراتور

برای تنظیم میزان سوختی که باید در دورهای مختلف به موتور وارد شود از کاربراتور استفاده می شود، این قطعه متناسب با دور موتور، سوخت را وارد منیفولد ورودی (Intake Manifold) می کند و همیشه نسبت هوا به سوخت را نزدیک به نسبت استوکیومتری (۱۴.۸ به ۱) نگه می دارد.

فونیکس آریزو 8 فونیکس آریزو 8

برای روشن شدن و کار کردن موتور نیاز است سوخت و هوا وارد محفظه احتراق شوند و در آن جا طی یک فرآیند احتراقی انرژی تولید کنند. موتور همیشه در یک دور ثابت کار نمی کند، زیرا به دورهای مختلفی برای عملکرد مناسب موتور در شرایط مختلف نیاز است. در دورهای مختلف موتور (Engine RPM) میزان ترکیب سوخت و هوای مورد نیاز با همدیگر فرق دارند. برای تغییر در میزان هوای ورودی از یک دریچه استفاده می شود که به پدال گاز (Acceleration Pedal) متصل شده است و کنترل می شود. به این قطعه، دریچه گاز یا Throttle می گویند که با کم و زیاد شدن فشار واردشده به پدال گاز باز و بسته می شود و در میزان هوای ورودی به موتور تغییر ایجاد می کند.

کاربراتور خودرو
کاربراتور خودرو

نسبت ترکیب هوا و سوخت در موتور خودروها حدودا ۱۴.۸ به ۱ است. این میزان باید در دورهای مختلف موتور رعایت شود، زیرا با کم تر شدن این نسبت (مثلاً ۱۲ به ۱) مخلوط سوخت و هوا غنی (Rich mixture) و با زیاد شدن این نسبت مخلوط مورد نظر رقیق (Lean mixture) می شود که در هر دو حالت موتور عملکرد مناسبی از خود نشان نمی دهد. بنابراین یکی دیگر از پارامترهایی که باید در دورهای مختلف کنترل شود، میزان سوختی است که باید وارد سیلندر شود. در گذشته برای کنترل میزان سوخت واردشده به موتور از قطعه ای به نام کاربراتور (Carburetor) استفاده می شد که نام آن به معنی وسیله‌ای است که گاز یا هوا را با کربن یا هیدروکربن مخلوط می کند. این قطعه متناسب با دور موتور، سوخت را وارد منیفولد ورودی (Intake Manifold) می کند و همیشه نسبت هوا به سوخت را نزدیک به نسبت استوکیومتری ( ۱۴.۸ به ۱ ) نگه می دارد.

ساختمان کاربراتور
ساختمان کاربراتور

به طور کلی، اساس کار کاربراتور این گونه است که متناسب با هوای عبوری، سوخت در اختیار موتور قرار می دهد. هوای عبوری از کاربراتور پس از دریافت سوخت، از دریچه گاز (Throttle) عبور می کند و به سمت منیفولد می رود. مخلوط به وجودآمده تا قبل از ورود به سیلندر فرصت دارند تا با هم مخلوط شود و سپس برای احتراق وارد سیلندر شوند.

در این قطعه از یک لوله که در طول آن دارای سطح مقطع های مختلف است استفاده شده است. لوله به کاررفته در کاربراتور به صورت متقارن طراحی شده است، اما در قسمت میانی باریک تر می شود. باریک تر شدن لوله در قسمت میانی باعث می شود این لوله مانند نازل (Nozzle) عمل کند.

ساختمان کاربراتور
ساختمان کاربراتور

عملکرد نازل گونه لوله به کاررفته باعث می شود از فشار هوای واردشده کاسته شود و به سرعت آن اضافه شود. کاهش فشار به وجودآمده مکش یا وکیوم (Vacuum) را درون لوله به وجود می آورد و این مکش موجب می شود سوخت مورد نیاز، از مخزن کوچکی که در کنار گلوگاه لوله (Venturi) قرار دارد به سمت لوله جریان پیدا کند. بنابراین هر چه پدال گاز بیش تر فشرده شود، جریان هوای بیش تری از لوله کاربراتور عبور می کند. هوای عبوری بیش تر، مکش بیش تر و در نتیجه، سوخت بیش تر را به همراه دارد.

در پایین دست و بالادست لوله ونتوری دو عدد شیر یا Valve قرار دارد. شیری که در پایین دست قرار دارد، شیر ساسات یا Choke Valve است. عملکرد این شیر یا ساسات خودروهای کاربراتوری این گونه است که با بسته شدن این شیر هوای کم تری وارد کاربراتور می شود، بنابراین مخلوط سوخت و هوای به دست آمده در اثر بسته شدن شیر ساسات (Choke Valve) غنی می شود (Rich mixture). زمانی که، موتور خودرو سرد است با عمل کردن ساسات، موتور مخلوط غنی یا ریچ می سوزاند و احتمال خاموش شدن آن پایین می آید.

شاسی فعال سازی ساسات یا Choke Valve
شاسی فعال سازی ساسات یا Choke Valve

اما شیری که در بالادست کاربراتور قرار می گیرد همان دریچه گاز است که به پدال گاز متصل می شود و میزان تغییر در گشایش آن بر عهده راننده است.

مخزن قرارگرفته در کاربراتور (Float – Feed Chamber) طوری طراحی شده است که بلافاصله پس از این که سوخت درون آن از یک حد خاصی کم تر شد، شیر ورودی سوخت باز شود و مخزن را تا حد تعیین شده پر کند و بلافاصله پس از پر شدن مخزن تا حد مشخص شده، شیر دوباره بسته شود و جریان سوخت ورودی به مخزن کاربراتور قطع شود.

مخزن کاربراتور خودرو
مخزن کاربراتور خودرو

باز و بسته شدن شیر ورودی به مخزن توسط یک شناور صورت می گیرد. این شناور با بالا آمدن سطح سوخت شیر را می بندد و با پایین آمدن آن شیر را باز می کند. به طور کلی، ساختمان کاربراتور به صورت کاملاً مکانیکی طراحی شده است و در آن هیچ قطعه الکتریکی ای به کار نرفته است.

محمد جبارزاده شیاده

پایگاه خبری اسب بخار

توان خودروهای کاربراتوری بیش تر است یا انژکتوری؟

میزان سوختی که در خودروهای کاربراتوری به موتور داده می شود در مقایسه با سوختی که در خودروهای انژکتوری به موتور داده می شود بسیار نامتناسب تر است. به طور کلی، کاربراتور دقت بسیار پایین تری نسبت به انژکتورها دارد و همین قضیه باعث می شود با توجه به هوای واردشده، سوخت به موتور نرسد و خطا وجود داشته باشد. در سیستم انژکتوری نسبت سوخت به هوا با دقت بالایی در اختیار موتور قرار می گیرد و به همین دلیل، توان و بازده موتورهای انژکتور بیش تر از کاربراتوری است.

آیا هنوز از کاربراتور در خودروها استفاده می شود؟

با توجه به مقایسه توان دو موتور یکسان که یکی از آن ها کاربراتور است و دیگری انژکتوری، می توان فهمید که خودروهای انژکتور با اختلاف زیادی بهتر عمل می کنند. از طرفی دیگر، با افزایش بخش های برقی در خودرو و قرار گرفتن ECU ( Electronic Control Unit )، انژکتور نشدن موتورها یک اشتباه بزرگ به حساب می آید و دیوانگی محض است. همان طور که می بینیم حتا در ایران هم که صنعت خودروسازی بسیار ضعیف عمل می کند خودروی کاربراتوری حدود ۲۰ سال است که تولید نمی شود.

آیا کاربراتورها نیاز به تنظیم دارند؟

کاربراتور قطعه ای کاملاً مکانیکی است که صددرصد پس از مدتی، هم به تعمیر نیاز پیدا می کند و هم به تنظیم، اما چون ساختار پیچیده ای ندارد اکثراً تعمیر و تنظیم آن زیاد زمان‌بر نیست و پیچیدگی خاصی ندارد.

چه خودروهایی هم مدل های کاربراتوری دارند و هم انژکتوری؟ 

خودروهایی از جمله پراید، پیکان و پیکان وانت، پژو ۴۰۵ و نیسان زامیاد از جمله خودرو هایی هستند که هنوز هم تولید می شوند و عمر تولید آن ها در صنعت خودروی ایران به حدی زیاد است که هم نسخه های کاربراتوری دارند و هم انژکتوری.

۱ امتیاز از ۱ رای

تازه ترین اخبار و ویدیوهای خودرویی را در کانال تلگرام و اینستاگرام اسب بخار دنبال کنید.