پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

خودروساز پشت شورای رقابت پنهان شده است

بر اساس آنچه که اعلام شده است، سه شنبه ( ۲۸ بهمن ۱۳۹۹ ) کمیسیون صنایع و معادن، بند اول طرح ساماندهی بازار و صنعت خودرو را بررسی و تصویب خواهد کرد. این طرح موافقان و مخالفان خود را دارد و طبیعی است که یکی از مخالفان این طرح کمیسیون صنایع، شورای رقابت باشد و از سویی اکثر شرکت های خودروساز هم موافقت خود را با چنین طرحی اعلام کنند.

چرا که این کمیسیون معتقد است قیمت گذاری خودرو توسط این شورا کارآمد نیست و به همین علت می خواهد کشف قیمت را به بورس کالا بسپارد. این موضوع را با ” آلبرت بغزیات “، اقتصاددان و عضو شورای تجدید نظر شورای رقابت درمیان گذاشتیم. وی در خلال این گفت و گو بارها و بارها تاکید می کند که سخنانش به عنوان یک کارشناس بیان می شود نه یک عضو شورای رقابت .

یکی از دلایلی که کمیسیون صنایع ومعادن مجلس مدعی است که بر اساس آن می‌خواهد خودرو را در بورس کالا عرضه کند، ایجاد رقابت و جلوگیری از انحصار است. با توجه به شرایط تولیدخودرو در صورت تصویب اهداف این طرح محقق خواهد شد؟

برای خودم جالب است که چنین طرح‌ هایی پیشنهاد می‌شود. طرح هایی که تاکنون در هیچ جا اجرا نشده است. در بحث بورس کالا معمولا یک ماده اولیه یا یک ماده‌ای که بعد به کالایی دیگر تبدیل شده است، داد و ستد می شود و خودش محصول نهایی نیست؛ مثل گندم که به نان تبدیل می شود. بنابراین روی خودرو چه فناوری می‌ خواهد انجام بشود؟ ضمن اینکه کالایی که می‌ خواهد در بورس عرضه شود، عرضه آن باید یک استمراری داشته باشد. ولی تولید در حال حاضر محدودیت وجود دارد و نیازی نیست که از طریق بورس کالا به فروش برود. اگر برای کشف قیمت می‌ خواهند این کار را بکنند، عملا ثابت شده است که در بورس کالایی ما کشف قیمت درست انجام نمی‌شود. در همین حال محصولی که در بورس کالا قرار است عرضه شود، باید قیمت جهانی داشته باشد. اگر اینجا کالایی مثل قیر در بورس کالا است، در بورس دنیا هم حضور دارد. شما در بورس های دنیا نگاه کنید و ببینید آیا خودرو وجود دارد؟! خیلی جالب است، ما برای کشف قیمت خودرو چنین راهکاری را امتحان کنیم. بنابراین به نظر من این طرح شکست خواهد خورد.

یعنی کشف قیمت که در بورس کالا صورت می گیرد، باعث شکسته شدن قیمت ها نخواهد شد؟

مثلا ممکن است در اوایل پنج میلیون تومان پایین بیاید. ولی عملا همان چیزی برقرار خواهد شد که الان در بازار دیده می شود. ضمن اینکه این طرح ابهامات خاص خود را دارد. آیا نمایشگاه داران باید از این محل خودرو تهیه کنند؟ همچنین هنوز بحث توزیع مشخص نیست. با توجه به اینکه در حال حاضر چندین نوع توزیع محصول وجود دارد و شیوه پیش فروش، فروش های فوری و…، آیا قرار است تا این سبک از عرضه خودرو جمع شود یا درکنار آن قرار می گیرند؟ بعد اینکه همچنان بحث واردات خودرو نیز مطرح است.

اگر مقرر شود که خودرو در بورس کالا به فروش رود باز هم شرط اصلی تعادل میان عرضه و تقاضا است. با چه راهکاری می‌شود افزایش عرضه صورت بگیرد، آن هم در شرایطی که خودروساز به شدت به نقدینگی نیاز دارد و عمده‌ اتهام‌ها را متوجه شورای رقابت و نرخ گذاری دستوری می دانند؟

اگر جایگاه شورای رقابت را عمیق ببینیم، شورای رقابت مسبب افزایش قیمت خودرو نیست. این نهاد زمانی وارد بازاری می‌شود که آن بازار متمرکز و درجه بالا باشد. در مورد خودرو که ۸۰ درصد، در اختیار دو خودروساز است، عملا این بازار مدیریتی انحصاری دارد. بنابراین وقتی بازار انحصاری می‌شود، بعید است که قیمت عادلانه‌ باشد و قطعا به سمت فرم قیمت‌گذاری انحصاری توسط تولیدکننده می رود. وظایف شوراهای رقابت در دنیا این است که می‌ آیند بازارها را شناسایی می‌کنند، اما قیمت نمی دهند و دستورالعمل قیمت‌ گذاری را ارائه می کنند . ضمن اینکه شاخص ها نیز در اختیار نهادهای دیگر است. مانند نرخ تورم که توسط بانک مرکزی اعلام می شود. بنابراین اعداد مشخص می شوند و قیمت به دست می آید و برای سه ماه بعد و یا سال بعد هم ممکن است دوباره عددی دیگر برای قیمت محصولی چون خودرو تعیین شود. بنابراین هیچ کسی نمی‌تواند ثابت کند که شورای رقابت قیمت گذاری غیر واقعی دارد و اتفاقا قیمتی که شورای رقابت می‌گذارد، قیمتی است بر اساس شواهد موجود و تورم‌ها استخراج می شود.

پس چرا طی سال های اخیر شورای رقابت مسئول اصلی زیان خودروسازان اعلام می شود؟

اگر خودروساز نمی‌تواند قیمت تمام‌ شده‌ را کاهش دهد، نباید مصرف‌کننده آن را بپردازد. مثلا برای یک پراید ۱۰۰میلیون مواد دیده می شود. واقعا اگر کسی بخواهد بهترین قطعات را جمع کند، یک پراید ۱۰۰ میلیون تومان نمی‌شود. حالا حساب کنید که این خودرو با  تیراژ ۵۰۰-۴۰۰ هزار دستگاهی هم تولید شود که مسلماً قیمت کاهش قابل توجهی خواهد داشت.

پس چه اتفاقی می‌افتد؟

اعتراضی که خودروساز به شورای رقابت دارد، این است که می گوید این قیمت، قیمتی نیست که من بتوانم دوام بیاورم. حرف خودروساز این نیست که قیمت بالاست، ولی اینگونه توسط عیادی خودروسازان و اطرافیانشان منعکس می‌شود. مبنی بر اینکه مردم اگر می بینید قیمت‌ یک پراید در بازار ۱۰۰ میلیون است، به این خاطر است که شورای رقابت به من می‌گوید ۶۰ میلیون خودروی خود را به فروش برسان، ولی در بازار ۱۰۰ میلیون می شود. اگر شورای رقابت اجازه دهد، قیمت خودروی مورد نظر ۸۰ میلیون شود، اختلاف قیمت بازار و کارخانه کم می شود و بنابراین قیمت خودرو به تدریج پایین می‌ آید و شما هم راحت تر می توانید خودروی مورد نظرتان را بخرید. در ظاهر مسبب این مساله، شورای رقابت تلقی می‌شود. ولی واقعیت این نیست. خودروساز می‌ خواهد قیمت محصولش را افزایش دهد، در حالی که این قیمت برای تولید قیمت معقولی است. در همین حال خودروساز مدعی است که به خاطر پایین‌ بودن قیمت گذاری انجام شده، نمی توانم هزینه‌ هایم را پوشش دهم و بنابراین یک زیان انباشته دارم.

به نظر شما دلیل زیان انباشته آنان چیست؟

اگر وارد قضیه زیان انباشته شوید، خواهید دید خودروسازان به دلیل سرمایه گذاری های بدون نتیجه در کشورهای مختلف با خسارت مالی مواجه شده اند. همچنین اینکه مگر من و شما مصرف کننده باید هزینه بخشی مانند تحقیق و توسعه خودروساز را بدهیم و آخرهم به چیزی نرسیم؟  اگر تحقیق و توسعه خودروساز به یک محصولی مانند تسلا، بنز و یا ب ام و برسد، خود محصول و فروش آن هزینه ها را جبران می‌کند. نه این‌که وقتی به نتیجه نرسید، آن را در خودروهای تولید داخل سرشکن کند و از جیب مردم بپردازد.

یعنی خودروساز خود را پشت شورای رقابت پنهان کرده است؟

به نظر من مقصر خودروساز است. ولی به شکلی وانمود می‌کند که مسبب قیمت های این روزهای بازار آزاد، شورای رقابت است. در صورتی که فرمول های شورای رقابت قیمت را پایین نگه می‌ دارند و خودروساز مجبور است تا آن را رعایت و تمکین کند. ولی الان تلاش بر این است که صلاحیتش را لغو کنند و بگویند که بازار فعلی خودرو یک بازار رقابتی است. درست است که ما ۲۵ تا خودروساز داریم، ولی دو شرکت از میان آن ها ۸۰ درصد بازار خودرو را دارند و این منجربه رهبری قیمت در بازار آزاد خودرو می‌شود.

علی طجوزی

پایگاه خبری اسب بخار