پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

عرضه خودروهای وارداتی ؛ خودزنی حکمرانی اقتصادی به نفع دلالان

سرانجام در اولین شنبه اسفند، گره کور واردات خودرو باز شد، اما روشی که برای فروش انتخاب شده است، چندان معقول به نظر نمی آید. به بیان دیگر، عرضه خودروهای وارداتی، خودزنی حکمرانی اقتصادی به نفع دلالان به شمار می آید.

به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، پیش فروش خودروهای وارداتی در حالی از ۶ اسفند ماه در سامانه saleauto.ir آغاز شده است که غیر از برخی مسائل مبهم، در عمل، نه تنها نمی تواند وزارت صمت را به آن چه می خواهد برساند، بلکه می تواند حاوی ارسال پیام های خطرناکی نیز باشد. هر چند به نظر، وزارت صمت قصد دارد پس از بارها تأخیر به وعده خود مبنی بر عرضه خودروهای وارداتی عمل کند. وعده هایی که بنا به ناسازگاری نرخ ارز و نوسان های پی در پی، در کنار عواملی که روند ثبت سفارش را کند کرده اند موجب شده است امروز، وزارت صمت نتواند به قول خود عمل کند. این تأخیرها نه تنها بازار بلکه شرکت های واردکننده حائز شرایط را نیز دچار رخوت و سرگردانی و بلاتکلیفی کرده است. با این حال، با توجه به در پیش بودن روزهای پایانی سال و افزایش حجم تقاضا به نظر می رسد وزارت صمت با توجه به دستورالعمل جدید وزارت صمت چاره ای جزء ایجاد این سامانه و ابداع روش فروش جدید نداشته است. گویا با مخالفت جدی و سرسختانه شورای رقابت و برخی نهادها و سازمان ها و ارگان های حاکمیتی با عرضه در بورس کالا، وزارت صمت به این راهکار رسیده است.

اما در عین حال، روشی که برای تحقق این هدف انتخاب کرده است می تواند خطرساز باشد. وزیر صمت می خواهد با عرضه های حجیم، تقاضاهای موجود در بازار را با وسعت بیشتری پوشش بدهد. از منظر ظاهری هم این امر می تواند پاسخ‌گو باشد، به شرطی که عرضه به صورت فیزیکی باشد، اما در این سامانه حداقل می توان به طور قطع اطمینان داشت که بخش عمده ای از تحویل ها (اگر همه چیز طبق روال انجام بگیرد) در سال جدید انجام خواهد شد، چراکه در حال حاضر، آن گونه که روایت می شود تاکنون ۴۰ هزار ثبت سفارش انجام شده است و نزدیک به ۵۰ هزار دستگاه نیز در حال طی کردن مراحل ثبت درخواست هستند. تا آخر سال نیز در مجموع، ثبت سفارش ها به ۱۰۰ هزار دستگاه خواهد رسید. در این شرایط از یک منظر وزارت صمت پس از اتمام قرعه کشی و مشخص شدن اولویت ها با توجه به بلوکه شدن ۵۰۰ میلیون تومانی توانسته است، ۱۰۰ هزار دستگاه تقاضا را از بازار خارج کند، اما در عین حال، باید توجه داشت که از یک سو، همین روش، یعنی قرعه کشی به یکی از وعده های عمل نشده وزیر صمت مبنی بر برچیدن بساط قرعه کشی بدل می شود و از سوی دیگر، به شائبه وظیفه جمع آوری نقدینگی سرگردان دامن می زند. در همین حال، نکته خطرناک ماجرا این است که این نوع فروش را می توان فروش آینده قلمداد کرد، اما آیا تمام افرادی که در این سامانه ثبت نام و حائز اولویت شده اند، جزء تقاضاهای مصرفی به شمار می آیند؟ آیا افرادی نیستند که به این سامانه، که کاملاً شانس در آن دخیل است، به چشم یک سرمایه گذاری نگاه می کنند؟ آیا کسی که در شرایط تورمی و نوسانی ارز، ۵۰۰ میلیون تومان بلوکه می کند، صرف دلش یک خودروی وارداتی می خواهد؟ آیا نمی داند که قرعه کشی در هر صورت و با هر قیمتی یک دادوستد بسیار سودآور محسوب می شود؟

به نظر می رسد وزارت صمت هم به این مسائل آگاه است، اما از یک منظر تأکید ویژه و اصرار خاص شورای رقابت بر فروش با مکانیزم قرعه کشی را می توان به نوعی عدم هماهنگی و اشتراک نظر در حکمرانی اقتصادی کشور دانست. به بیان دیگر، با توجه به کارایی بورس کالا، ولو این که به نظر اجحاف در حق مردم باشد، به شدت بهتر از روش قرعه کشی با هر اسم و عنوانی است،‌ چراکه در این فرآیند مشخص است که درآمد حاصل چه اندازه و به کجا رسیده است. حتی این روش به رغم دریافت سود غیر معقول ۸۵ درصدی که وزارت صمت برای واردات در نظر گرفته بود نیز بسیار بهتر از قرعه کشی است، چراکه قابل پیگری است. به بیان ساده تر، مجلس با توجه به حجم درآمدها و محل هایی که برای مصرف آن در نظر گرفته شده بود به راحتی می توانست در صورت تخطی وزیر صمت را بازخواست کند،‌ اما در روش قرعه کشی که رانت به صورت کور توزیع می شود، می خواهد یقه چه کسی را بگیرد؟ آیا تجربه قرعه کشی های قبلی برای کسب تجربه کفایت نمی کرد؟ آیا متوجه نیستند که همین قرعه کشی ها یکی از دلایل گرانی و افزایش حجم تقاضا در بازار خودروست؟

در هر صورت، در این روش هم دولت با حجم کم و زیاد به درآمد خواهد رسید، اما به طور طبیعی قیمت نهایی در این فرآیند کاملاً با قیمت های بازار متفاوت خواهد بود. بنابراین حکمرانی اقتصادی کشور در این روش ها نه تنها به نفع مردم و اقشار کم درآمد و متوسط که مدعی حمایت از آن ها هستند به درستی عمل نکرده است، بلکه راهی را گشوده است که تنها دلال ها و رانت خواران از آن رضایت خواهند داشت، چراکه آن ها ثابت کرده اند در تاریکی چه طور می توانند تیر را درست به هدف بزنند.