پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

تهویه دستی، تهویه اتوماتیک، تهویه چندکاناله

یکی از مهم ترین امکاناتی که به خودروها اضافه شد، به کارگیری تهویه بود. این سیستم در شرایط مختلف آب و هوایی به شدت پرکاربرد است و آرامش و آسایش سرنشینان را فراهم می کند.

سیستم تهویه برخی از خودرروهای قدیمی فقط در راستای گرم کردن کابین عمل می کرد و در روزهای گرم تابستان عملاً بدون استفاده بود، مگر در بعضی از روزها که فن خودرو به تنهایی جریان هوایی را ایجاد می کرد تا آرامشی نسبی در کابین حاکم شود. اغلب خودروهایی که فقط سیستم گرمایشی داشتند، دریچه ای به سمت افراد کابین نیز داشتند که هوای بیرون را متناسب با سرعت خودرو وارد کابین می کرد و کمی از شدت گرمای درون کابین می کاست.

در ادامه با الهام از پروسه کار یخچال، سیستم خنک کننده نیز به خودروها اضافه شد. این سیستم به کمپرسوری نیاز داشت که انرژی آن یا مستقیم از میل لنگ گرفته می شد و یا به باتری خودرو وصل می شد و از آن انرژی می گرفت.

تقریباً همه انواع تهویه ها در قسمت خنک سازی مشابه هم عمل می کنند و تفاوت عمده آن ها در بخش کنترلی درون کابین است.

در خودروهایی که تهویه آن ها به صورت دستی تنظیم می شود از یک سیستم کنترلی مدار باز استفاده شده است. طراحی سیستم کنترلی مدار باز بسیار ساده است و از این سیستم در خودروهای ارزان قیمت و اقتصادی استفاده می شود. نحوه کار این سیستم براساس خواست شخصِ تنظیم کننده است؛ شخص با تغییر وضعیت درجه ای که در وسط داشبورد قرار دارد میزان سرمای خروجی را مشخص می کند و روند تغییر وضعیت درجه تا آن جا ادامه می یابد که دمای کابین باب میل افراد حاضر در آن باشد.

به این ترتیب، یک سیستم کنترلی مدار باز تشکیل می شود و بازخورد (Feedback) حاصل توسط شخص بررسی می شود و تغییرات لازم توسط او بر سیستم اعمال می شود.

نحوه عملکرد تهویه های اتوماتیک (Climate Control) توسط یک سیستم کنترلی مدار بسته مدیریت می شود.

در این تهویه ها راننده دمای دلخواه خود را توسط دکمه یا چرخاندن یک درجه مشخص می کند و پس از تعیین درجه دلخواه، سیستم کنترلی مدار بسته مدیریت تهویه را بر عهده می گیرد.

کنترلر با مقایسه خروجی تهویه (دمای کابین) و دمای تعیین شده، میزان سردسازی تهویه را تغییر می دهد و این روند تا آن جا ادامه می یابد که دمای کابین با دمای تعیین شده توسط شخص برابر شود. در سیستم تهویه اتوماتیک از نوعی تکنولوژی استفاده شده است که با توجه به شدت گرما و یا سرمای درون کابین، میزان پرتاب باد و دریچه مناسب برای خروج جریان هوا را مشخص می کند. این فرآیند توسط دکمه ای که بر روی آن Auto نوشته شده است فعال می شود و کنترل میزان پرتاب باد و دریچه های فعال را بر عهده می گیرد؛ کلمه Auto به معنای اتوماتیک بودن تنظیم دریچه و پرتاب باد است.

نوع پیشرفته تهویه های اتوماتیک نوع چندکاناله (Multi-Zone) آن است. در این تهویه ها از چند سیستم کنترلی استفاده شده است تا در بخش های مختلفی از خودرو، دماهای مختلفی را حس کنیم. برای مثال، اگر فردی که در صندلی شاگرد نشسته است دمای ۲۳ درجه و راننده دمای ۱۸ درجه را انتخاب کرده باشد، حوالی صندلی راننده حدود ۱۸ درجه و حوالی صندلی شاگرد نیز حدود ۲۳ درجه می شود.

این مثالی برای تهویه اتوماتیک دوکاناله (Dual-Zone) است. به این ترتیب، درمی یابیم که به ازای هر کانال، یک سیستم کنترلی مدار بسته به کار گرفته شده است تا خواسته اشخاصی که دمای مورد نظر خود را تنظیم می کنند برآورده شود. تهویه های سه کاناله و چهار کاناله نیز در برخی خودروهای لوکس به کار گرفته می شوند که کانال سوم و چهارم آن برای سرنشینان عقب تعبیه شده است.

یک نکته مهم در استفاده از تهویه خودرو، وضعیت دریچه هوای واردشده به سیستم تهویه است. وضعیت دریچه هوای ورودی به سیستم تهویه مشخص می کند که هوای مورد نیاز برای تهویه از داخل کابین تهیه شود و یا از هوای اطراف خودرو تهیه شود. اگر دریچه بسته باشد هوای داخل کابین دوباره در چرخه سرمایش، به کار گرفته می شود و این بازچرخش هوا (Recycle) باعث می شود کمپرسور، انرژی کم تری برای خنک سازی مصرف کند و به این ترتیب، فشار کم تری به موتور خودرو وارد می شود.

در برخی خودروها با فشار  دادن دکمه AC Max دریچه ورود بسته می شود و مسیر ورودی به سیستم تهویه از هوای کابین تغذیه می شود.

با باز شدن دریچه، هوای ورودی به سیستم تهویه از بیرون خودرو تأمین می شود. هوای جدید واردشده رطوبت بیش تری نسبت به هوای داخل کابین دارد، به همین دلیل سیستم تهویه باید کار بیش تری انجام دهد تا از رطوبت هوای وارده کم کند. بنابراین بهتر است هنگام استفاده از تهویه جهت خنک سازی کابین، هوای داخل کابین دوباره خنک شود و دریچه ورودی سیستم بسته باشد.

محمد جبارزاده شیاده
پایگاه خبری اسب بخار