پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

آیا واردات خودرو بازار را آرام می کند؟

این روزها بحث آزادسازی واردات خودرو بسیار داغ شده است و تمامی مسئولان از لزوم آغاز دوباره واردات خودرو به منظور کنترل بازار و افزایش کیفیت خودروهای داخلی می گویند، اما واردات خودرو تا چه میزان در آرام کردن بازار مؤثر خواهد بود؟

فهرست مطالب

• واردات با تعرفه و شرایط قبل؛قبول اشتباه در ممنوعیت واردات
• واردات با تعرفه و شرایط جدید؛ نیاز اصلی امروز بازار
• جزییات تعیین کننده

در سال های اخیر همیشه انتقادهایی به عملکرد خودروسازان ما وجود داشته، اما در هفته های اخیر این انتقادها بیش تر از پیش شده است. جالب این جاست که پیش تر اکثریت مردم به کیفیت، قیمت گذاری، کنترل بازار و… انتقاد داشتند اما به تازگی مسئولان هم در این یک مورد به مردم پیوسته اند و هر روز مصاحبه جدیدی از انتقادهای تند در مورد صنعت خودرو و بازار پریشان حال آن می شنویم. پس از انتقاد مقام معظم رهبری از صنعت خودرو و کیفیت خودروهای داخل و اشاره به این که مونتاژ محصول عملاً با واردات تفاوتی ندارد، زمزمه های واردات خودرو آغاز شد. اما بیایید سناریوهای مختلف و تأثیر واردات در شرایط مختلف را بررسی کنیم و ببینیم آیا واردات تمام مشکلات بازار را حل می کند؟

واردات با تعرفه و شرایط قبل؛ قبول اشتباه در ممنوعیت واردات

فرض می کنیم از همین لحظه درهای واردات خودرو باز شود و شرایط واردات هم همانی باشد که قبل از ممنوعیت واردات بود. حال این پرسش پیش می آید که در این مدت چندساله چرا واردات خودرو ممنوع بود؟ آیا شرایط تحریم و یا ارزی مملکت با آن زمان متفاوت است؟ پاسخ مختصر و واضح به این پرسش این است که شرایط بهتر که نشده هیچ بدتر هم شده است، اما ممنوعیت واردات این مدت چه کمکی به اقتصاد و صنعت ما کرد؟ در واقع، این ممنوعیت واردات نه تنها خودروسازان دولتی ما را به پیشرفت نرساند، بلکه باعث شد خودروهای قدیمی وارداتی با قیمتی بسیار بالاتر از آن چه باید باشد بفروش برسند و همین خودروها به مرور قیمت بازار را بالاتر بردند. البته تمام افزایش قیمت مربوط به این نوع خودروها نبود، اما ممنوعیت واردات در این موضوع بی تأثیر هم نبوده است.

چندی پیش بود که محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی، از لزوم واردات خودروهای ۵ هزار دلاری صحبت کردند و عجیب این که ایشان به عنوان یک مقام بالا رتبه مملکت نمی دانستند که خودروی صفر ۵ هزار دلاری یا وجود خارجی ندارد و یا اصلاً استانداردهای کشور ما را پاس نمی کند. شاید آقای قالیباف حالا فهمیده باشند که اقتصادی ترین خودروی صفر اروپایی برای بازار ایران حالا حدود ۱۴ هزار یورو قیمت دارد و اگر تعرفه و شرایط واردات مثل قبل باشد این خودروها به بخشی از بازار ورود خواهند کرد که اصلاً دغدغه عموم مردم نیست. یعنی خودروهای وارداتی در رده قیمتی پایه نخواهند بود و عملاً تأثیری در قیمت فروش داخلی ها و بازار داخلی ها نخواهند داشت. البته لازم به ذکر است که واردات حتا به همین شیوه هم عملی لازم و واجب برای بازار خودروی ماست و حداقل می تواند بازار خودروهای وارداتی کارکرده را تغییر دهد تا قیمت های نجومی را برای خودروهای وارداتی قدیمی نداشته باشیم.

واردات با تعرفه و شرایط جدید؛ نیاز اصلی امروز بازار

وقتی تاریخ صنعت خودروی جمهوری اسلامی و واردات خودرو را بررسی می کنیم می بینیم که در بهترین حالت، تعرفه ۴۰ درصدی برای واردات خودرو لحاظ می شده و در این بخش هم ما فرض را بر این می گذاریم که همین شرایط اتخاذ شود. با در نظر گرفتن این شرایط، داستان می تواند بسیار متفاوت باشد؛ در صورت انجام واردات با این رویه می توانیم خودروهای وارداتی (وارداتی پایه) را در رده ۷۰۰ میلیون تا ۱ میلیارد داشته باشیم و این یعنی همان رده ای که خودروهای چینی را در آن داریم. پس واردات می تواند مونتاژی ها را به پیشرفت و کیفیت بهتر مجبور کند و کمی هم در بازار خودروهای پایه تأثیر بگذارد، اما عملاً باز هم با تغییری در بازار و قیمت خودروهای پایه و یا به عبارت دیگر خودروهایی که عموم جامعه به خرید آن ها فکر می کنند نخواهیم داشت. البته این را هم باید در نظر گرفت که در صورت کم شدن تعرفه واردات، باید تعرفه واردات قطعات مونتاژ هم کاهش یابد، چراکه در غیر این صورت مونتاژکاران متضرر خواهند شد و عملاً عموم فعالان صنعت به سمت واردات خواهند رفت و بخش تولید خصوصی رویه خود را تغییر خواهد داد که این هم باعث تعدیل کارکنان می شود و هم رؤیای تولید مستقل خصوصی در آینده غیرممکن تر خواهد شد.

نکته دیگری که باید در نظر گرفت این است که برای واردات خودرو حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد قیمت هر خودرو صرف هزینه های دیگر نظیر عوارض شماره گذاری می شود و سود واردکننده را هم باید در نظر گرفت. با این اوصاف، در صورت حداقل شدن تعرفه واردات و در بهترین حالت برای خرید یک خودروی وارداتی باید ۷۰ درصد هزینه بیش تر از قیمت جهانی آن پرداخت و باز هم به این نتیجه می رسیم که واردات نمی تواند خودروهای کف بازار را پایین بیاورد و یا تثبیت کند.

جزییات تعیین کننده

با گذشتن از دو سناریو، حالا باید به این پرداخت که خودرو را چه کسی وارد می کند؟ آیا واردات در ازای صادرات را خواهیم داشت؟ آیا در صورت واردات در ازای صادرات رانت به وجود نمی آید؟ چه نهادی به تمام این فرآیندها نظارت خواهد کرد؟ آیا دوباره ثبت سفارش های نیمه شبی رخ نخواهد داد؟ و مهم تر از همه این که، چه میزان واردات نیاز اساسی بازار امروز خودروی ماست؟

با توجه به این که در سال های اخیر، ما تیراژ تولید پایین تر از نیاز جامعه را داشته ایم و یکی از دلایل افزایش قیمت همین بوده است، باید در نظر داشت در صورتی واردات می تواند مؤثر باشد که تعداد قابل توجهی خودرو وارد بازار شود. نکته دیگر این است که اگر محدودیت های واردات به حداقل نرسد، عملاً باز هم بازار نجومی برای برخی خودروهای وارداتی قدیمی همچنان وجود خواهد داشت. پس در نتیجه واردات خودرو امری بود که به وضوح ممنوعیتش اشتباهی محض به حساب می آمد و حالا آغاز آن می تواند کمی به بازار و صنعت ما کمک کند. اما اگر تمامی جزییات به خوبی انجام نشود، عملاً چیزی جز ارزبری اتفاق نمی افتد و بازار پریشان حال همین مسیر را ادامه خواهد داد.

محمدرضا پاداش

پایگاه خبری اسب بخار