پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

اوردرایو (Overdrive) در گیربکس‌های اتوماتیک AT چیست؟

یکی از حالت های رانندگی با گیربکس های اتوماتیک AT حالت اوردرایو (Overdrive) است که این حالت بیش تر در گیربکس های اتوماتیک قدیمی دیده می شود.

تعداد دنده های گیربکس های AT قدیمی نهایتاً به عدد ۴ می رسید و نسبت دور خروجی به ورودی در سبک ترین دنده عدد ۱ بود، یعنی شفت ورودی به گیربکس هم دور با شفت خروجی از گیربکس دوران می کرد (حالت مستقیم یا Direct). هنگام رانندگی با خودرو در زمانی که در سبک ترین دنده قرار می گرفت خودرو به سرعت های بالا می رسید، اما دور موتور نیز متناسب با آن افزایش می یافت و به دنبال افزایش دور موتور، مصرف سوخت، سر و صدای موتور و همچنین استهلاک موتور افزایش می یافت.

به طور ساده می‌توان گفت که با فعال کردن حالت اوردرایو در سرعت‌های بالا می‌توان دور موتور خودرو را کاهش داد و در نتیجه به کاهش استهلاک و مصرف سوخت خودرو منجر می‌شود.

اووردرایو گیربکس چگونه فعال می‌شود؟

در برخی از گیربکس های نسبتاً قدیمی می بینیم که بر روی دسته دنده و یا در کنار دسته دنده دکمه ای قرار دارد که بر روی آن نوشته شده Over-Drive یا O/D که با زدن آن دکمه، گیربکس خودرو در حالت اوردرایو قرار می گیرد و چراغ نشانگر آن در پشت آمپر روشن می شود.

حتماً بخوانید: نحوه انتقال قدرت گیربکس های اتوماتیک AT

حالت اوردرایو چه تغییری در گیربکس های AT ایجاد می کند؟

در گیربکس هایی که در آن ها حالت اوردرایو وجود دارد از یک بخش که دارای چرخ دنده های خورشیدی و سیاره است در انتهای گیربکس استفاده می شود. در بخش اوردرایو مانند دیگر بخش های گیربکس از چرخ دنده های خورشید و سیاره ای استفاده می شود تا دور خروجی از گیربکس را افزایش دهد.

این بخش مانند یک دنده اضافه عمل می کند، اما تفاوت آن با دیگر دنده ها در این است که قسمت اوردرایو دور خروجی از دنده های درون گیربکس را بیش تر می کند و خودش به تنهایی یک دنده را تشکیل نمی دهد. برای مثال، حالت اوردرایو می تواند هم در دنده ۴ عمل کند و هم در دنده ۳ و هم در دیگر دنده ها.

در زمانی که، حالت اوردرایو گیربکس فعال می شود چرخ دنده های انتهایی گیربکس وارد مدار می شوند و با نسبت دنده ای که دارند دور ورودی به خود را افزایش می دهند و به این ترتیب، خودرو می تواند سرعت های بالا را با دور موتور پایین تر بپیماید.

چرا امروز در خودروهای با گیربکس AT جدید از حالت اوردرایو خبری نیست؟

همان طور که می دانیم، گیربکس های AT جدیدی که در خودروها به کار می روند اغلب دارای ۵ ضریب دنده (۵ دنده) و یا بیش تر هستند. افزایش تعداد ضریب دنده های گیربکس های AT باعث می شود هنگام عملکرد گیربکس در سبک ترین دنده دور، خروجی بیش تر از دور ورودی شود و مانند حالت اوردرایو شود. برای مثال، در خودروهای ۵ دنده، دنده ۵ که سبک ترین دنده است نقش حالت اوردرایو را بازی می کند، اما با این تفاوت که به صورت مستقیم عمل می کند و کار آن افزایش دور خروجی از دنده های دیگر نیست. به طور کلی، آخرین دنده در گیربکس های AT 5 دنده و بیش تر طوری عمل می کنند تا دور خروجی بیش تر از دور ورودی باشد.

چه مواقعی باید از حالت اوردرایو استفاده کنیم؟

برای رانندگی در اتوبان ها و آزاد راه ها و به طور کلی، در زمان هایی که می خواهیم به سرعت های بالا دست پیدا کنیم و برای این کار نیازی به گشتاور زیاد نداریم، بهتر است دکمه کنار دسته دنده را فشار دهیم و حالت اوردرایو را فعال کنیم. از سویی دیگر، در هنگام رانندگی در شهر، زمان هایی که می خواهیم شتابگیری کنیم، هنگام عبور از سربالایی ها و به طور کلی، در مواقعی که نیاز داریم گشتاور بیش تری به چرخ ها منتقل شود باید خودرو را از حالت اوردرایو خارج کنیم تا گشتاور مورد نیاز را دریافت کنیم و از افزایش دور خبری نباشد.

فعال کردن حالت اوردرایو در زمان های مناسب چه فوایدی دارد؟

با فعال شدن حالت اوردرایو در زمان مناسب دور موتور کاهش می یابد و به دنبال این تغییر مصرف سوخت کاهش می یابد، استهلاک موتور کم می شود و صدای تولید شده توسط موتور کم تر می شود و سرنشینان با آرامش بیش تری سفر می کنند.

حالت اوردرایو در دیگر گیربکس ها چگونه است؟

قرارگیری خودرو در حالت اوردرایو در خودروهایی که به گیربکسی غیر از گیربکس AT مجهزند نیز وجود دارد. در بقیه گیربکس ها پس از قرار گرفتن در سبک ترین دنده، دور خروجی از گیربکس بیش تر از دور ورودی می شود و رسیدن به سرعت های بالا با دور موتور کم تر امکان پذیر می شود. برای مثال، دنده ۵ در گیربکس های دستی ۵ دنده و بیش ترین نسبت در گیربکس های CVT و یا آخرین دنده در گیربکس های دوکلاچه مانند حالت اوردرایو عمل می کنند.

محمد جبارزاده شیاده

پایگاه خبری اسب بخار