پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

سلیقه بازارهای مختلف خودرو در دنیا و بررسی بازار ایران

بسیاری از خودروهایی که در نقاط مختلف دنیا تولید می شوند مختص به بازارهای محدود هستند، اما دلیل این گوناگونی چیست و چرا بازارها تا این اندازه متفاوت هستند؟

اگرچه کلیت بازار خودرو تقریباً در تمام دنیا یک چهره ثابت دارد، اما بسته به موقعیت مکانی، رفتار بازار و محصولاتی که عرضه می شوند متفاوت هستند. به همین دلیل است که بعضی خودروها نسخه هایی جهانی دارند و بعضی دیگر برای بازارهای به‌خصوصی عرضه می شوند. البته این گوناگونی در سال های اخیر کم تر شده است، چراکه اقتصادهای جهان و بازارهای جهانی حالا بیش تر به هم وابسته شده اند و همین باعث می شود بیش تر بازارهای توسعه یافته الگوی تولید و مصرف مشابهی را دنبال کنند. دلیل پیدایش محصولات متفاوت و انحصاری در بازارها می تواند ناشی از دو عامل اصلی باشد. عامل اول موقعیت جغرافیایی و فرهنگ هر بازار است و عامل دوم توسعه یافته بودن و یا در حال توسعه بودن هر بازار است. البته در کنار این دو عامل روابط سیاسی و اقتصاد هر کشور هم مؤثر است، اما دو عامل ابتدایی می تواند باقی عوامل را هم ناشی شود.

فرهنگ و نیاز و رابطه آن با بازار خودرو

یک مثال ملموس برای گوناگونی بازارهای خودرو و متفاوت بودن آن ها بازار آمریکای شمالی است. در این بازار تراک ها یا پیکاپ های بزرگ محبوبیت بالایی دارند. این روند دهه هاست که در بازار آمریکا دیده می شود و این سگمنت بالاترین فروش را هر ساله ثبت می کند. موقعیت جغرافیایی، روش حمل و نقل و در نهایت، فرهنگ استفاده از خودرو در این بازار باعث شده است خودروهایی نظیر فورد سری F، تراک رم و شورولت سیلورادو تنها مختص به بازار آمریکا تولید شوند و حتا دیگر خودروسازان غیر آمریکایی هم همین الگو را برای تولید در آمریکا در نظر می گیرند.

همین عوامل باعث می شوند در بازار آمریکا ۱۴ درصد از فروش کل خودرو به این سگمنت اختصاص داشته باشد و ۱۸ درصد فروش در کانادا هم به تراک ها و یا پیکاپ ها برسد. نکته مهم این است که چنین الگوی مصرفی را در هیچ کجای دنیا نمی بینیم. در واقع، تراک ها و پیکاپ ها در برخی بازارها به شدت نامحبوب هستند. برای مثال، در بازار ژاپن و کره این سگمنت تنها ۰.۷ درصد سهم بازار دارد. مثال دیگری که می توان بررسی کرد بازار بزرگ چین است. چین مهم ترین و بزرگ ترین بازار خودروی دنیا را دارد و ابعاد این بازار روز به روز بیش تر هم می شود. نکته جالب در مورد بازار چین محبوبیت بالای کلاس MPV و یا مینی ون های بزرگ در این کشور است. این در حالی است که سگمنت MPV مدت هاست که محبوبیت خود را در بازاری مثل آمریکا از دست داده، اما همچنان در چین یکی از پرطرف‌دارهای به حساب می آید.

تأثیر فرهنگ استفاده بر بازار را به خوبی در بازار اروپا می توانیم ببینیم. ۶۴ درصد از کل خودروهای استیشن واگن دنیا در اروپا به فروش می رسند و همین باعث می شود بسیاری از خودروسازان غیر اروپایی هم در قاره سبز به سمت این سگمنت بروند. مصرف کنندگان در بازار آمریکا و یا حتا چین استیشن واگن ها را خودروهایی بی مصرف تلقی می کنند، اما در بازار اروپا این سگمنت به عنوان یک کلاس خانوادگی، کاربردی و خوش قیمت به حساب می آید. نکته ای که باید در نظر داشته باشید این است که آمارهای ارائه شده در تصاویر این مقاله مربوط به سال ۲۰۲۱ است و این یعنی حتا با وجود طوفانی که کراس اوورها در سال های اخیر به پا کرده اند، همچنان بازار تا حد زیادی مسیر خودش را می رود و فرهنگ هنوز در بازار تعیین کننده است.

وضعیت اقتصادی و تأثیر بر بازار خودرو

در آمریکای جنوبی علاقه به پیکاپ های کوچک را می بینیم، اما الگوی مصرف و دلیل این محبوبیت با بازار آمریکای شمالی متفاوت است. در بازار آمریکای جنوبی پیکاپ های کوچک بسیار پرطرف‌دار هستند و برای مثال، در بازار بزرگی مثل برزیل این محبوبیت به خوبی لمس می شود. دلیل محبوبیت پیکاپ های کوچک در این کشور فعالیت های کشاورزی، شرایط بد جاده ای و قدرت خرید پایین در این بازار است. به همین دلیل است که شما بعضی پیکاپ های اقتصادی را تنها در این بازارها می بینید. پس این جا می بینیم که قدرت خرید تا چه حد می تواند الگوی مصرف را تغییر دهد. این یعنی اگر اقتصاد پویای چین و یا اقتصاد قدرتمند آمریکا را در برزیل داشتیم، احتمالاً آن ها هم تراک های درجه یک آمریکایی را انتخاب می کردند و یا به کلی سگمنت پرطرف‌دار در این کشور تغییر می کرد.

قوانین کشورها تا چه حد مؤثر هستند؟

عامل دیگر در تنوع و تفاوت بازارهای جهانی خودرو قوانین حاکم بر هر کشور است. در بسیاری از کشورها قوانین سخت‌گیرانه را برای واردات خودرو داریم تا از صنعت خودروی آن کشور حمایت شود. همچنین دولت ها با ارائه تسهیلات و مشوق های اقتصادی می توانند به بازار سمت و سو دهند. برای مثال، نروژ را در نظر بگیرید که با ارائه تسهیلات برای خودروهای برقی باعث شده است عموم مردم این کشور به سمت خرید این نوع خودروها بروند و عملکرد ژاپن هم برای ماشین های کوچک (Kei cars) به همین ترتیب بوده و باعث شده است ۳۰ درصد از فروش کل در بازار ژاپن مربوط به این خودروها باشد.

بازار ایران، یک نمونه خاص و عجیب

در این مقاله بررسی کردیم که فرهنگ، شرایط جغرافیایی، نیاز بازار، وضعیت اقتصادی و قوانین کشورها باعث می شوند تا گوناگونی را در بازارهای مختلف داشته باشیم، اما در بازار کشورمان کدام عامل بیش تر مؤثر است؟ از آن جا که خودرو در سال های اخیر افزایش قیمت قابل توجهی در ایران داشته و جنبه سرمایه بودن خودرو در کشور قوی تر شده است، باید گفت در درجه اول وضعیت اقتصادی است که چهره بازار ما را ترسیم می کند. امروز در بازار ایران مهم ترین نکته در مورد خرید خودرو قیمت آن است و کم تر مشتری متوسطی را می توانیم ببینیم که به ایمنی، سگمنت و کاربردی بودن آن خودرو دقت می کند. البته این رفتار مشتری هم منطقی است، چراکه با بازاری مواجه‌ایم که کسری عرضه دارد و در این بازار افزایش قیمت هر لحظه محتمل است، اما وضعیت اقتصادی تنها عامل وضعیت فعلی بازار نیست.

در بازار ایران گوناگونی سگمنت، پلتفرم و طراحی بسیاری کم است و همین باعث می شود انتخاب برای مشتری به خصوص مشتریان خودروهای پایه بسیار محدود باشد. برای مثال، در بازار ایران نمی توان فهمید که مشتریان پایه هاچ‌بک اقتصادی دوست دارند یا سدان کامپکت، چراکه سلیقه بازار با این بازه محدود انتخاب قابل سنجش نیست. البته در بازار وارداتی ها و چینی ها تا حد زیادی می توان سلیقه آن بخش بازار را سنجید، اما نکته مهم این است که درصد بالایی از بازار ما را همین خودروهای محدود پایه تشکیل می دهند.

بازار ایران متأثر از قوانین هم هست. ممنوعیت واردات در سال های اخیر باعث شده است انتخاب مشتری محدودتر هم شده باشد. البته قوانین واردات هر کشور براساس حمایت از تولید داخل انجام می شود، اما ممنوعیت واردات اصلاً منطقی نیست. این نکته را هم در نظر داشته باشید که در بازاری مثل بازار ژاپن و یا کره جنوبی اگر تعرفه واردات برای حمایت از تولید داخل در نظر گرفته می شود، صنعت خودروی آن کشور پویا و رقابت پذیر با خودروسازهای خارجی است اما در ایران چنین شرایطی نداریم.

محمدرضا پاداش

پایگاه خبری اسب بخار

منبع آمارهای فروش: Motor1