پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

واردات خودروهای دست دوم و ذکر چند نکته مهم

در ماه های اخیر و همزمان با افزایش سرسام آور قیمت خودرو در بازار آزاد، بحث واردات خودروی دست دوم داغ تر از همیشه شده است. در ادامه بر جنبه های مختلف این موضوع می پردازیم.

با اعمال ممنوعیت واردات و کسری تولید در سال های اخیر، وضعیت اسفناک فعلی در بازار خودروی کشور رقم خورد. این عوامل را کنار رشد نرخ ارز و تورم هم که بگذارید پازل قیمت های سرسام آور خودرو کامل می شود. روند افزایشی قیمت خودرو به گونه ای رقم خورد که دولت نهایتاً با واردات خودرو موافقت کرد و پیش فروش عجیبی برای این خودروها (که نه مدل‌شان مشخص است و نه قیمت‌شان) انجام داد. اما در کنار واردات خودروهای صفر، زمزمه هایی از واردات خودروهای دست دوم هم شنیده می شود. صحبت از واردات خودروهای تا پنج سال کارکرد به کشور است که شاید ورود آن ها بتواند بازار را کنترل کند. در ادامه ابعاد مختلف این نوع واردات را بررسی می کنیم.

شیوه عرضه چگونه خواهد بود؟

تنها تعداد عرضه بالاست که می تواند بر بازار امروز ما مؤثر باشد. این یعنی واردات خودروهای دست دوم در صورتی مفید خواهد بود که شرکت و یا شرکت های واردکننده ای مسئولیت آن را بپذیرند. حالا این پرسش پیش می آید که عرضه خودروهای دست دوم به چه صورت قرار است انجام شود؟ حالا که عرضه خودروهای صفر وارداتی را با چنین رویه عجیبی می بینیم، عرضه دست دوم ها کمی محال به نظر می رسد. نکته این است که خودروهای دست دوم از بسیاری جنبه ها با هم متفاوت هستند. این تفاوت مربوط به کارکرد، بدنه، مشخصات فنی، سلامت فنی و… می شود. این یعنی هر خودرو کارکرده مشخصات منحصر به خودش را دارد و نمی توان آن را در سامانه یکپارچه یا قرعه کشی و یا حتا بورس کالا به فروش رساند. پس بزرگ ترین چالش واردات خودرو های وارداتی نوع عرضه آن است که کسی (چه در مجلس و چه در دولت) به آن فکر نمی کند.

تکلیف گارانتی و خدمات پس از فروش چیست؟

یکی از بندهای مهم قوانین واردات این است که شرکت واردکننده می بایست گارانتی و خدمات پس از فروش را برای خودروی وارداتی خود ارائه دهد. البته شرط مذکور مربوط به خودروهای صفر است و عملاً امکان ثبت گارانتی برای خودروهای دست دوم نیست. البته این نکته را هم در نظر داشته باشید که برخی مدل ها از برند های خاص، حتا به صورت کارکرده هم تحت شرایط خاصی گارانتی می شوند، اما در مورد کل خودروهای چالش خدمات پس از فروش وجود خواهد داشت. این نکته هم امری کلیدی است که باز هم مسئولان به آن فکر نکرده اند و بدون هیچ مطالعه و تحقیقی از واردات خودروهای دست دوم می گویند.

مدیریت واردات خودروهای دست دوم

احتمالاً این روزها متوجه جدیدترین چالش واردات خودرو شده اید. یکی از شرکت های خودروساز در ایران، خودرویی چینی را برای مونتاژ آماده کرده و مجوز های لازم را برای تولید از وزارت صمت اخذ کرده است و یکی دیگر از خودروسازان همین مدل را برای واردات در نظر گرفته و موافقت های لازم را هم از وزارت صمت گرفته است! این داستان عجیب و خنده دار اما واقعی است. این یعنی ما در حال حاضر هیچ هماهنگی‌ای در واردات نمی بینیم و در این شرایط فرض کنید واردات خودروهای دست دوم را هم داشته باشیم. تصور کنید واردکننده‌ای یک خودروی صفر را وارد کرده است و دست دوم همان خودرو هم از طریق دیگری به بازار بیاید. این عملاً هدف فروش واردکننده را تحت تأثیر قرار می دهد و این داستان حتا برای مونتاژکاران هم صادق است. در این مورد مونتاژکاران هم می گویند اگر قرار بود واردات خودروهای دست دوم با قیمت منظقی تر را در ایران داشته باشیم، چرا این سال ها ما را به سرمایه گذاری برای خودروسازی تشویق کردید؟ چرا با هزینه های بسیار خطوط تولید تجهیز شد؟ البته این جا ما قرار نیست از مونتاژکننده ها حمایت کنیم، بلکه این واکنش هایی است که از حالا در مورد واردات دست دوم ها پیش بینی می شود.

دست دوم ها، ارزان وارد نخواهند شد

یک تصور اشتباه در ذهن برخی مردم و مسئولان شکل گرفته است که خیال می کنند خودروهای ارزان قیمت دست دوم وارد خواهند شد. در این جا لازم است چند چیز را بدانید. در زمان ممنوعیت واردات شرکت های مونتاژکار نمی توانستند خودروهایی در محدوده خودروهای ارزان داخلی تولید کنند. تولید چنین خودروهایی هم از نظر تکنیکی (کم شدن ارزش پول ملی) مشکل بود هم قانونی نانوشته در ایران داریم که کسی حق ندارد به بازار انحصاری ایران خودرو سایپا ورود کند. بر همین اساس، واردات خودروهای صفر و کارکرده نمی تواند در قیمت گذاری خودروهای پایه در بازار مؤثر باشد. البته واردات قطعاً رده های بالایی بازار را کنترل می کند، اما در رده های پایینی تأثیر نخواهد داشت و در بهترین حالت ممکن به تثبیت بازار کمی کمک می کند. البته یادمان باشد واردات با محدودیت های قیمتی باز هم مشکل ساز است و باز هم قیمت های بالاترین رده بازار را کنترل نمی کند. همه این نکات گفته شد تا دریابید واردات خودروهای دست دوم قرار نیست معجزه کند و از نظر تکنیکی هم امری است که در مقیاس بزرگ محال به نظر می رسد.

واردات خودروهای دست دوم و مرگ صنعت خودروسازی ایران

من به عنوان نویسنده این گزارش مثل بسیاری از شما مخاطبان اسب بخار موافق واردات خودروهای نو و دست دوم، آن هم با کم ترین تعرفه ممکن هستم. به عقیده من هر چه بازار آزادتر باشد قیمت ها هم راحت تر کنترل می شوند، اما این نکته را در نظر بگیرید که خودروسازان دولتی و خصوصی کشور در سال های اخیر سرمایه گذاری های سنگینی را برای همین محصولاتی که حالا در بازار داریم انجام داده اند. با قوت گرفتن واردات خودروهای دست دوم در تعداد بالا و با تعدیل تعرفه و هزینه ها، عملاً کسی سراغ خودروهای ایرانی نمی رود. پس این یعنی تعرفه ها پایین نخواهد بود و حتا وارداتی های دست دوم هم قیمت بالایی خواهند داشت.

اگر اطلاعات بازارهای مختلف خودرو در دنیا را رصد کنیم می بینیم که کشورهایی واردات خودروهای دست دوم را با تعداد بالا انجام می دهند که وضعیت اقتصادی چندان خوبی ندارند و همچنین صنعت خودروسازی هم ندارند. این یعنی در کشوری مثل ایران که صنعت خودروسازی با سابقه تاریخی و به صورت وسیع فعال است، عملاً واردات دست دوم ها منطقی نیست و می تواند در بلندمدت به بدنه صنعت خودروی کشور ضربه هایی جدی بزند. در این مقطع، این پرسش مطرح می شود که رضایت مردم چه مسیری را می طلبد؟ اگر دولت بخواهد واردات خودروها را، چه به صورت نو و چه دست دوم، با تعرفه هایی پایین انجام دهد عملاً باید قید صنعت خودرو را بزند. پس هیچ وقت واردات در مسیری نخواهد بود که عموم مردم بتوانند خودروی پایه اروپایی را سوار شوند. البته در شرایط فعلی یک مسیر دوم هم وجود دارد که هم بتوان صنعت خودرو را حفظ کرد و هم رضایت مردم را. این که ارتباط با کشورهای دیگر دنیا دوباره برقرار شود و با همکاری مشترک بتوان خودروهایی به‌روز و مدرن تولید کرد که البته این مسیر با توجه به شرایط سیاسی فعلی، رؤیایی و محال به نظر می رسد.