پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

طرح واردات مجلس به نفع خودروسازان چینی؟

مجلس شورای اسلامی با تصویب طرح آزادسازی واردات به ازای صادرات هر چند به دنبال شکستن انحصار، ایجاد اشتغال و شکوفایی صنعت خودرو و قطعه سازی است، اما به نظر می رسد این طرح مجلس بیش تر به نفع خودروسازان چینی باشد.

به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، طرح واردات خودرو در ازای صادرات که جهت نظر شورای نگهبان تغییر کرده است، هر چند به اعتقاد رئیس مجلس، باقر قالیباف، «مجلس یازدهم بر شکستن انحصار بازار خودرو اصرار دارد و با واردات در ازای صادرات عمدتاً قطعات یا خودروی مازاد، در راستای کاهش قیمت همزمان با تقویت صنعت خودرو گام بلندی برداشته است»، اما در عمل، با طرح اولیه تفاوت پیدا کرده است.

واردات خودرو به ازای صادرات

براساس این طرح، هر شخص حقیقی و حقوقی می‌تواند به ازای صادرات خودرو یا قطعات خودرو یا سایر کالاها و خدمات مرتبط با انواع صنایع نیرو محرکه نسبت به واردات خودرو برای تنظیم بازار اقدام نماید.

در اصلاحیه اولیه ماده ۴، اعاده شده از سوی شورای نگهبان، بر جمله «واردات بدون انتقال ارز» تأکید شده بود که در اصلاحات کمیسیون صنایع این جمله حذف و در ازای آن چهار تبصره اضافه شده است. در تبصره یک این ماده آمده است که با هدف تنظیم بازار و رعایت الگوی مصرف، شاخص های کیفیت و میزان مصرف سوخت خودروهای وارداتی و نیز سقف تعداد مجاز واردات آن ها (متناسب با کسری تولید داخل نسبت به تقاضای مؤثر) به صورت سالانه، توسط وزارت صنعت معدن و تجارت تعیین و به تصویب هیئت وزیران می رسد.

همکاری خودرویی وزارت صمت و ستاد مبارزه با قاچاق

در تبصره ۲ تأکید شده وزارت صمت مکلف است با همکاری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، دستورالعمل نظارت بر صادرات موضوع این ماده را برای جلوگیری از واردات مجدد آن تدوین و اعمال کند و گزارش آن را هر سه ماه یک‌بار به کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی ارائه کند. تبصره ۳ نیز تأکید می‌کند وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف است سیاست‌های تشویقی برای اولویت‌دهی و حمایت از واردکنندگان خودرو را که به انتقال فناوری و سرمایه‌گذاری در تولید خودرو اقدام می‌کنند تدوین و اعمال کند. همچنین در تبصره ۴ ماده اصلاحی تأکید شده است، دستورالعمل مربوط به خدمات پس از فروش خودروهای وارداتی با لحاظ پرهیز از انحصار در نمایندگی فروش توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت تعیین می‌شود.

انتقاد به واردات خودرو در ازای صادرات

مصوبه جدید مجلس اما با انتقادهای منفی از سوی برخی کارشناسان مبنی بر فسادزا و غیرقابل تأثیر بودن بر بازار طرح واردات خودرو در ازای صادرات مواجه شده است. ضمن این که، به اعتقاد این بخش از کارشناسان اگر خودرویی برای صادرات داریم، با توجه به فاصله قیمتی آن ها با خودروهای خارجی ، محصولات تولیدی را برای تنظیم می توان به بازار داخل تزریق کرد. در عین حال، از یک سو با توجه به وضعیت تولید و بازار خودروی کشور این طرح چندان قابلیت اجرایی نخواهد داشت. از سوی دیگر، با واقعیات امروز خودروسازی کشور، به طور غیرمستقیم بازارسازی و بازاریابی برای تولیدکنندگان چینی است.

صادرات خودرو به نفع چینی ها

به بیان دیگر، صنعت خودروی ایران به خصوص در سال های اخیر و تحریم آن، به شدت چینیزاسیون شده است. بسیاری از تولیدکنندگان بزرگ و کوچک محصولات چینی را بنا بر ضرورت ایرانیزه کرده اند و با تغییر لوگو و برند روانه بازار می کنند. در حال حاضر، کدام محصول را می توان سراغ گرفت که اثری از صنعت خودرو و قطعه سازی چین در آن آشکار نباشد. در وضعیت امروز کشور یا محصول از چین خریداری می شود و با عمق کم و بیش داخلی سازی، تولید داخل محسوب و روانه بازار می شود. همچنین عمده قطعاتی که در ایران تولید نمی شوند نیز از چین وارد می شوند. بنابراین قرار است کدام خودروی ایرانی به آن سوی مرزها صادر شود؟ آن هم در حالی که فعلاً سوریه و عراق هم از ایران خودرو نمی خرند. بنابراین در این وضعیت اگر این طرح اجرایی هم شود باز به دلیل غلبه صنعت خودروسازی چین، در عمل، به نفع آن ها خواهد بود. در واقع، آن چه از ایران قرار است در قالب این طرح صادر شود، رد و اثری چینی دارد و هزینه ای بالاتر از نرخ معمولی نیز برای آن پرداخت شده است.

واردات خودرو در ازای صادرات؛ با کدام محصول؟

در این شرایط پرسش این است که چرا بر اجرای طرحی اصرار دارند که با هدف اولیه طراحان آن تفاوت ماهوی پیدا کرده است. شاید اگر زیرساخت های تولید خودروهای قابل صادرات و یا ارتباط با سایر کشورها به صورت عادی برقرار بود، می شد این طرح را در راستای شکست انحصار و تنظیم بازار و اشتغال زایی دانست، اما در شرایطی که غیر از چین اخیراً فقط خودروی روسی به ایران وارد شده است، صادرکنندگان خودرو با کدام ابزار می خواهند درهای بازارهای صادراتی را به روی خود باز کنند؟ آیا قرار است با خودروهایی که نام و نشان چینی اش را پنهان کرده اند به جنگ خودروسازان و قطعه سازان کره، ژاپن، فرانسه، آلمان و آمریکا بروند؟ آیا در قطعه سازی، محصولی داریم که مشتریان مشتاقانه در صف خرید آن ایستاده باشند؟ آیا ایران هم محصولی مانند قطعات های تک دارند که برایش سرودست بشکنند.

به بیان ساده، طرح واردات خودرو به ازای صادرات، غیر از تفاوتی که با طرح اولیه و آزادسازی واردات دارد، به نوعی صادرات مجدد محصولات چینی است. در این حالت، صنعت خودرو و قطعه سازی ایران شبیه به فروشنده ای می شود که پورسانت دریافت می کند.

علی طجوزی

پایگاه خبری اسب بخار