پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

فرمان پذیری حساس به سرعت چیست و چگونه عمل می کند؟

این روزها تقریباً همه خودروهای داخلی و خارجی مجهز به سیستم فرمان پذیری کمکی هستند. این سیستم کمکی معرف حضور همه است و اکثر رانندگان تجربه رانندگی با آن را دارند. سیستم کمکی فرمان پذیری در دو نوع هیدرولیکی و برقی در خودروها موجود است.

عملکرد نوع هیدرولیکی (Hydraulic Assist) این گونه است که در ابتدا نیروی دورانی از طریق تسمه ای از میل لنگ (Crankshaft) و یا توسط یک موتور الکتریکی به روغن موجود در مخزن واقع در کاپوت وارد می شود.

روغن از طریق لوله هایی وارد جعبه فرمان می شود و هنگام چرخیدن فرمان به پیستون موجود در جعبه فرمان، در جهت چرخش، نیرو وارد می کند و فرمان پذیری را برای ما بسیار آسان تر می کند. این سیستم به محض چرخیدن فرمان شروع به کار می کند و روغن را به چرخ دنده ها می رساند.

در نوع برقی (Electric Assist) با استفاده از یک موتور الکتریکی نیروی کمکی به چرخ دنده ها می رسد. در این سیستم، موتور الکتریکی مستقیم به چرخ دنده های جعبه فرمان و یا به میله مرتبط کننده فرمان به جعبه فرمان، نیرو وارد می کند.

سیستم فرمان پذیری حساس به سرعت یک مکانیزم اضافه شده به سیستم های کمکی است و می تواند در هر یک از سیستم های کمکی دیگر به کار رود. البته در سال های اخیر اکثر خودروهای روز دنیا مجهز به فرمان برقی شده اند، پس در سال های اخیر سیستم حساس به سرعت بیش تر در نوع کمکی برقی یافت می شود.

کنترل فرمان در سرعت های بالا بسیار حیاتی و مهم است. حال اگر فرمان مجهز به مکانیزم کمکی باشد کنترل آن بسیار سخت تر می شود، زیرا با وجود سیستم کمکی به تیزی و چابکی خودرو بسیار اضافه می شود و با کوچک ترین خطا ممکن است کنترل خودرو کاملاً از دست برود. البته این مسئله به وزن و هندلینگ خودرو نیز مربوط است.

به همین منظور از یک سیستم کنترلی، که با توجه به سرعت خودرو کار می کند، استفاده می شود. این سیستم از نیروی کمکی فرمان در سرعت های بالا می کاهد، به بیانی دیگر میزان سفتی فرمان با سرعت خودرو نسبت مستقیم پیدا می کند، یعنی هر چه سرعت خودرو بیش تر شود، فرمان نیز سفت تر می شود. این سیستم با کاهش سرعت خودرو به تدریج از میزان سفتی فرمان می کاهد و عملکرد مکانیزم های کمکی را در فرمان پذیری محسوس تر می کند. همه اطلاعات مورد نیاز برای این سیستم از سنسورهایی دریافت می شود که با استفاده از داده های آن ها می توان شتاب و سرعت خودرو را تشخیص داد. پس در ابتدای حرکت، که سرعت کم است، فرمان پذیری نرمی را در اختیار داریم تا بتوانیم به راحتی و بدون نیاز به نیروی زیاد تغییر جهت دهیم. مثلاً برای ورود و خروج از پارک و یا عبور از مسیرهای پرپیچ و تاب مانند کوچه های تو در تو، نیاز داریم به راحتی تغییر جهت دهیم و این سیستم نیز این امکان را به ما می دهد.

فرمان حساس به سرعت در سیستم کمکی هیدرولیکی توسط یک موتور الکتریکی میزان فشار روغن را کنترل می کند و از این طریق می تواند در میزان سفتی فرمان تأثیرگذار باشد. این سیستم در فرمان برقی با تغییر در میزان ولتاژ واردشده به سیستم کمکی برقی، آن را کنترل می کند. به این صورت که با افزایش سرعت، ولتاژ کم تری به موتور برقی وارد می شود و همچنین با کاهش سرعت، ولتاژ بیش تری به موتور برقی وارد می شود.

در صورت بروز مشکل برای سیستم حساس به سرعت، این سیستم از مدار خارج می شود و پس از خروج از مدار، فرمان پذیری کمکی در هر سرعتی کاملاً فعال می شود و مانند خودروهای بدون سیستم حساس به سرعت رفتار می کند. این اتفاق این امکان را به راننده می دهد تا بتواند بدون اعمال نیروی زیاد به فرمان به مسیر خود ادامه دهد تا در فرصت مناسب نسبت به تعمیر این سیستم ایمنی اقدام کند. حال اگر این سیستم طوری طراحی می شد که در صورت بروز مشکل، سیستم کمکی نیز از کار می افتاد، رانندگی با آن خودرو بسیار سخت می شد، چه بسا که در برخی خودروهای سنگین وزن شاید ناممکن می شد.

به طور کلی این سیستم ایمنی می تواند تأثیرگذار باشد و از بروز برخی حوادث رانندگی، که ناشی از انحراف خودروست، جلوگیری کند.

محمد جبارزاده شیاده
پایگاه خبری اسب بخار