پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

پیغام ایران به وین از چین؛ بی اثر بودن تحریم های خودرویی

در حالی که به نظر می‌رسد طرف های غربی در مذاکرات هسته ای با توجه به شرایط امروز ایران قصد تحت فشار قرار دادن تهران را دارند، وارد شدن به فاز اجرایی قرارداد ۲۵ ساله با پکن را می توان به منزله ارسال پیغام ایران به وین از چین در بی اثر بودن تحریم های خودرویی تلقی کرد.

به گزارش پایگاه اسب بخار، به گفته وزیر امور خارجه ایران، قرارداد همکاری ۲۵ ساله با چین از روز ۲۴ دی ماه ۱۴۰۰ وارد فاز اجرایی شده است.

امیر عبداللهیان در پایان دیدارهای تفصیلی خود با وزیر خارجه چین به این سند استراتژیک اشاره کرد و گفت: «در این سفر توافق کردیم که دو طرف شروع اجرایی و عملیاتی شدن توافق همکاری‌های راهبردی و بلندمدت جامع ۲۵ ساله دو کشور را اعلام کنیم.»

امیر عبداللهیان در این خصوص تصریح کرد: «ما همزمان با گفت‌وگوها در چین، مقدماتی را فراهم کرده بودیم که بتوانیم امروز (۲۴ دی ۱۴۰۰) را روز شروع اجرای توافق جامع همکاری‌های راهبردی دو کشور اعلام کنیم.»

اشاره وی به سلسله رایزنی‌های دیپلماتیک بین مقامات دو کشور مرتبط می شود که در ماه‌های اخیر سرعت گرفته و زمینه را برای اجرای سند مذکور فراهم کرده است.

آغاز مذاکره برای یک دوره ۲۵ ساله

 آغاز بحث این توافق‌نامه به سفر رئیس‌جمهور جمهوری خلق چین، شی جین پینگ، به ایران در سال ۱۳۹۴ برمی‌گردد. از سال ۱۳۹۸ انعقاد این سند به‌طور جدی مورد بحث قرار گرفت. پس از مبادله چند متن پیش‌نویس، میان دو کشور پیش‌نویس نهایی برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های جامع ایران و چین، روز ۱ تیر ۱۳۹۹ در جلسه هیئت دولت با حضور رئیس جمهوری وقت، حسن روحانی، بررسی و تأیید شد. در آن نشست به وزارت امور خارجه ایران مأموریت داده شد که طی مذاکرات نهایی با طرف چینی، براساس منافع متقابل بلندمدت، این برنامه را به امضای طرف‌ها برساند. در ۷ فروردین ۱۴۰۰، این سند توسط محمدجواد ظریف و وانگ یی، وزرای خارجه ایران و چین، امضا شد.

منتقدان قرارداد تهران و پکن

انتشار این خبر از همان ابتدا با واکنش‌های متفاوتی همراه شد؛ منتقدان به این برنامه همکاری، این برنامه را نمونه‌ای از دیپلماسی قرض–تله چین خوانده‌اند و آن را به سود ایران ارزیابی نمی‌کنند؛ گروه دیگری نیز عملی شدن آن چه را اعلام شده است دور از واقعیت می‌دانند و تأکید می‌کنند که براساس تجربه، چین نشان داده به دنبال منفعت خود است و هر جا که ببیند ممکن است منافعش صدمه ببیند پا پس می‌کشد. از این رو، از نظر آن‌ها چین تحریم‌های آمریکا را هیچ‌گاه برای ایران نقض نمی‌کند، همان‌طور که پس از تحریم‌های اخیر، چین بیش از ۹۰ درصد از خرید نفت خود از ایران را کاهش داده است یا پروژه‌های نفتی را در ایران، بدون این که به پایان برساند، رها کرده و رفته است.

مدافعان یک همکاری بلندمدت

مدافعان سند می‌گویند در شرایطی که تحریم‌های آمریکا علیه ایران، در راستای اعمال استراتژی فشار حداکثری، به بیش ترین میزان خود رسیده است و منجر به بحران اقتصادی در ایران شده است، توافق بلندمدت با چین راه نجاتی برای ایران در برابر تحریم فزاینده اقتصادی آمریکا علیه ایران است.

بخش خودرویی توافق ایران و چین

این سند حاوی بخش های مختلفی است که صنعت خودروسازی نیز یکی از این بخش ها را تشکیل می دهد؛ بر این اساس، «همکاری بین شرکت‌های خودروساز ایران و چین به منظور انتقال فناوری و تولید مشترک برای عرضه در بازار دو کشور و کشورهای ثالث از طریق ایجاد چرخه‌های تولید»، «مشارکت شرکت‌های خودرویی چینی با دو خودروساز بزرگ ایرانی از قبیل اشتراک‌گذاری دانش فنی در زمینه ایجاد پلت‌فرم‌های مشترک و…» و همچنین «طراحی شهرک صنعتی خودرو و صنایع مرتبط، با تمرکز بر استفاده از فناوری انرژی تجدیدپذیر»، سه محور اصلی همکاری آتی خودرویی ایران و چین به‌شمار می‌روند.

پیغام چینی تهران به وین

این خبر در حالی منتشر شد که هفته گذشته اخباری مبنی بر حصول توافق و لغو تحریم های خودرویی در وهله اول به سرعت موج جدیدی از امیدواری و امواج مثبت در صنعت خودروسازی کشور ایجاد کرد. این خبر برای بسیاری تداعی کننده پسابرجام در سال ۹۶ بود. ضمن این که، نوسان نزولی نرخ ارز و کاهش ۳ تا ۵ میلیونی قیمت برخی خودروها نشانه مستقیم به اثرگذاری تحریم ها داشت، اما این تکذیب این خبر، باعث فروکش کردن هیجان و گمانه زنی ها برای دوران پس از تحریم ها شد.

این در حالی است که بازار خودروی ایران همچنان از فقر عرضه های حجیم و متوالی رنج می برد و در عین حال، نزدیک به ۱۸۰ هزار خودروی ناقص نیز در کف پارکینگ ها زمین‌گیر شده اند.

در این شرایط، اجرایی شدن این توافق و عمل کردن به مفاد خودرویی آن می تواند مشکلات آتی این صنعت را به طور نسبی برطرف کند، اما در عین حال، مشخص نیست که آیا این قرارداد می تواند در کوتاه مدت اثر مثبتی بر صنعت خودروسازی کشور داشته باشد.

تردید نسبت به رفتار چینی ها

در این میان اما، تردیدهایی نسبت به رفتار چینی ها وجود دارد، چراکه آن ها نیز از یک سو، با آغاز تحریم ها ایران را ترک کردند و از سوی دیگر، در همکاری با خودروسازان ایرانی مانند غربیه ها رفتار کردند. این نگاه باعث می شود نسبت به آینده خودرویی این صنعت نگرانی وجود داشته باشد. به خصوص این که، طی مدت زمانی که آن ها با ایران همکاری می کنند دستاوردی خاص برای خودروسازی نمی توان یافت.

با این حال، به نظر می رسد ایران علاوه بر پیغام بی اثر بودن تحریم ها، مسئله دیگری را نیز به طرف های غربی مخابره کرده است؛ از دست رفتن فرصت همکاری با ایران. طرف های غربی نیز به خوبی از موقعیت ها و مزیت های رقابتی این صنعت در ایران آگاه هستند، اما تحریم و ترس مانع از حضور آنان شده است. حال ایران با اجرایی شدن این قرار داد نشان داد که هر چند تمایل زیادی برای برطرف شدن سوءتفاهم ها و مشکلات فی مابین دارد، اما در عین حال، همچنان گزینه هایی دیگری را در دسترس دارد.

در این میان، همچنان یک پرسش مطرح است: آیا چین به تعهدات خود پایبند خواهد بود یا انتشار این خبر، جهت دار و صرفاً خوراک مطبوعاتی بوده است؟

علی طجوزی

پایگاه خبری اسب بخار