وقتی خلق رانت از حذف آن مهم تر می شود

سامانه فروش خودروی جانبازان
سامانه فروش خودروی جانبازان

اخبار ورود خودروهای به‌روز و گران دنیا به سامانه فروش خودروی جانبازان هر روز به گوش می رسد و تمام خودروهایی که تا چند ماه پیش، حرف از واردات‌شان، توهین به قداست تولید ملی بود، اکنون به واسطه سامانه فروش خودروی وارداتی برای جانبازان در آستانه ورود به کشور قرار دارند.

فونیکس فونیکس

به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، اصلی که واردات را در سال های گذشته ممنوع کرده بود، بر این اساس بود که واردات خودرو می تواند تولید ملی را دچار آسیب کند و در زمانی که تولید ملی داریم، نیازی به واردات نیست.
همین مسئله موجب شد انحصار بازار را فراگیرد و شاهد آن بودیم که خودروسازان با بهره گیری از این انحصار عرضه خود را روز به روز سخت تر کردند و همین موضوع نیز موجب شد قیمت تولیدات داخلی سر به فلک بکشد. در این بین، محدودیت عرضه نیز به خلق یک بازار سیاه منجر شد که در آن، قیمت ها بسیار بیش‌تر از نرخ های تمام شده خودروها بودند و بسیاری نیز از این رانت، سودهای کلان به دست آوردند، اما کار به جایی رسید که بازار دیگر تحمل انحصار موجود را نداشت و تولیدکنندگان نیز نمی توانستند پاسخ‌گوی تقاضای بازار باشند. همین مسئله مقامات را مجاب کرد که واردات خودرو را به مرحله اجرا درآورند، اما اجرای این فرآیند نیز به خودی خود دارای حفره هایی بسیار است.

مهم ترین مسئله واردات این است که میزان واردات به اندازه نیاز بازار نیست و همین موضوع، رانت قیمتی بسیار زیادی بین نرخ های سامانه و بازار آزاد ایجاد کرده است؛ به گونه ای که، دلالان برای ثبت نام در سامانه به سراغ مردم عادی رفته اند و حتا برای اجاره کارت ملی هر شخص مبلغ قابل توجهی را نیز پرداخت می کنند. موضوع دیگر این است که واردات با محدودیت های بسیار و همچنین با تعرفه های وارداتی چشم‌گیر صورت گرفته است. این محدودیت ها موجب شده اند خودروهایی که به عنوان اقتصادی شناخته می شوند با نرخ های نجومی در کشور به فروش برسند، علاوه بر این، خودروهای شناخته شده نیز امکان واردات ندارند.

این ها رانت هایی بود که برای واردات خودروهای معمول در کشور ایجاد شده است و با این وجود، گویی که رانت‌زایی توسط دولت پایان ندارد و سامانه ای جدید با عنوان سامانه فروش خودروهای وارداتی برای جانبازان به میان آمد که معادلات را تغییر داد. در این سامانه محدودیت های قیمتی برای خودروهای وارداتی مانند سامانه عموم مردم وجود ندارد و خودروهای به‌روز و لوکس وارد این سامانه شده اند که با محدودیت های موجود در سامانه اصلی، امکان واردات‌شان وجود نداشت. حضور این خودروها به صورت محدود و با نام جانبازان، دست دلالان را باز خواهد کرد تا برای خرید امتیاز جانبازان و یا سایر راه هایی که ممکن است دسترسی به این سامانه و این خودروها را ایجاد کند، اقدام کنند. اکنون اما تفاوت این است که تعداد این خودروها بسیار محدود خواهد بود و مشخص نیست چه رانت عمیقی بین قیمت سامانه و بازار آزاد خودروهای جانبازان ایجاد خواهد شد.

البته ممکن است برخی این پرسش را مطرح کنند که آیا حقیقتاً دست دلالان به خودروهای این سامانه می رسد یا خیر؟ در پاسخ باید گفت اصلاً مهم نیست در نهایت چه کسی نسبت به فروش این خودروها در بازار آزاد اقدام خواهد کرد، مسئله اصلی قیمتی است که دلالان آن را تعیین می کنند و سود نامشروعی که از رانت ایجادشده به دلیل کمبود خودرو به وجود می آید. اکنون باید دید منفعت دولت در این میان چیست که به جای وضع قوانینی که به معیشت و رفاه مردم کمک می کند، تنها تولید رانت را مد نظر قرار داده اند و به ایجاد بازارهای سیاه و اقتصاد چند نرخی دامن می زنند.

تازه ترین اخبار و ویدیوهای خودرویی را در کانال تلگرام و اینستاگرام اسب بخار دنبال کنید.