پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

نگاهی به خودرو شخصی جعفر اخوان موسس پارس خودرو

یادآوری آغاز شکل گیری صنعت خودرو در ایران و مقایسه آن با حال و روز صنعت خودرو در شرایط کنونی هر چند دردناک است اما درس هایی نیز می تواند برای ما داشته باشد. نگاه به خودروی جعفر اخوان موسس پارس خودرو موجب شد تا داستان این کارآفرین خوشنام را به هم مرور کنیم.

به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، شرکت پارس خودرو این روزها در پی تاسیس یک موزه داخلی از خودروهایی است که در این شرکت قدیمی از ابتدا تا کنون تولید شده است.نگاه به این خودروها که بیشتر از امریکا و ژاپن وارد خطوط تولید این شرکت شد و نگاهی به محصولات تولیدی این روزها در صنعت خودرو ایران واقعا ناراحت کننده است.

در این موزه که در حال تاسیس است و در مراحل نخست آماده سازی نیز قرار دارد، خودروهایی از جیپ و شورولت تا کادیلاک و ماکسیما وجود دارد اما به حق باید گفت گل سر سبد خودروهای این موزه، خودرو شخصی مرحوم جعفر اخوان موسس شرکت پارس خودرو است که در این موزه نگهداری می شود.

خودرو مرحوم جعفر اخوان که یک دستگاه رامبلر آمریکایی است تا به امروز میهمان بسیاری از نمایشگاه های خودروی کلاسیک در پایتخت بوده و گویا دیگر قرار است تا در موزه پارس خودرو آرام بگیرد. اطلاع دقیقی از اینکه این خودرو چگونه سر از موزه درآورده در دست نیست اما می گویند که این خودرو به شرکت اهدا شده است.

جعفر اخوان که بود؟

در سال ۱۳۳۵ جعفر اخوان با ایجاد «شرکت بازرگانی جیپ» پایه‌گذار ساختاری شد که بعدها از دل آن شرکت «پارس‌خودرو» متولد شد یعنی تحولی که غالب خودروسازان مطرح امروز در بطن آن ظهورکردند و شالوده صنعت خودرو ایران شکل گرفت.

اقدام جعفر اخوان به واردات جیپ ویلیز آمریکایی گرچه در آغاز در همان مسیری بود که اقتصاد شکل گرفته از نسخه تجویزی آمریکایی‌ها آن را هدایت می‌کرد اما به تدریج منجر به این تفکر مثبت شد که خط مونتاژ این خودرو در داخل راه‌اندازی شود تا واردات ارزش افزوده‌ای را برای اقتصاد ایران به همراه داشته باشد.

این اندیشه در کمتر از سه سال به بار نشست و کیلومتر ۹ جاده مخصوص کرج برای تحقق ایده آرمانی جعفر اخوان، یعنی تولد خودرو جیپ شهباز و عرضه آن به بازار داخلی مونتاژ را در آغاز کار نمی‌توان گناه کبیره به حساب آورد، زیرا بیشتر شرکت‌هایی که بعدها در ردیف خودروسازان بزرگ درآمدند از مونتاژ شروع کردند ولی ادامه مونتاژ طی یک برآیند زمانی نیم قرنی گناهی نابخشودنی به حساب می‌آید.

چند ماه پس از مونتاژ جیپ شهباز در سال ۱۳۳۸ وانت سیمرغ نیز در خط مونتاژ قرار گرفت و به عنوان محصولی دیگر ساخت ایران به بازار عرضه شد. از سویی دیگر در حالی که ژاپنی‌ها با اقتصاد رو به رشدشان و آلمان‌ها با اقتصاد بازسازی کرده‌شان خودروهای کم‌مصرف و کوچکی چون تویوتا و فولکس‌واگن را تولید و عرضه می‌کردند ایرانی‌ها به ویژه دهک‌های بالای جامعه به کمتر از خودروهای ۶ و ۸ سیلندر آمریکایی رضایت نمی‌دادند. اما ظهور خودروسازان دیگری چون ایران‌ناسیونال (ایران‌خودرو) و سایپا در سال‌های آغازین دهه چهل، فرصتی بود برای اتحاد صنفی و اعمال فشار بیشتر به دولت تا شاید از طریق تعرفه کفه‌ ترازو رقابت کمی به نفع صنایع داخلی تغییر یابد.

به هر حال در همین سال‌ها بازار داخلی به صورت تقسیم نانوشته‌ای درآمد که در آن سایپا با تولید ژیان بازار خودرو ارزان قیمت را به خود اختصاص داد و ایران‌خودرو با تولید پیکان بازار خودروهای با قیمت متوسط را به دست آورد و سرانجام شرکت جیپ ایران (پارس‌خودرو فعلی) بازار خودروهای لوکس را هدف گرفت.

سرانجام در سال ۱۳۴۱ شرکت جیپ ایران با امضای قراردادی با آمریکن موتورز رامبلرهای آمریکایی را به نام‌های آریا و شاهین و مدل جیپ کروکی و نیز وانت‌ آهو به سبد تولیدات شرکت افزوده شد. جعفر اخوان در ۱۹ اسفند ۱۳۵۲ با دادن ۴۵درصد از سهام شرکت خود به شرکت جنرال‌موتورز آمریکا نام شرکت جیپ را به شرکت جنرال‌موتورز ایران تغییر داد و متعاقب آن شورولت ایران در سه مدل ۲۵۰۰ و ۲۸۰۰ و نیز رویال مونتاژ و عرضه شد و میزان تولید در شرکت جنرال‌موتورز ایران با رشد ۳۰۰درصدی به یازده هزار و ۹۰۵ دستگاه انواع خودروهای لوکس رسید که دو هزار دستگاه بیشتر از برنامه پیش‌بینی شده بود. این روند تولید ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۳۵۴شورولت نوا جایگزین شورولت ایران شد. در سال ۱۳۵۵ همزمان با تولید شورولت نوا خودرو لوکس دیگری به نام بیوک اسکای لارک در خط تولید شرکت جنرال‌موتورز ایران قرار گرفت که نخستین خودرو هشت سیلندر آن بود و یک سال بعد یعنی در سال ۱۳۵۶ کادیلاک سیویل آمد تا کلکسیون خودروهای لوکس شرکت کامل‌تر شود.

به هر تقدیر این سرنوشتی بود که نه پارس‌خودرو بلکه دیگران برایش رقم زدند و شورولت وانت آخرین محصولی بود که جنرال‌موتورز ایران تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به خط تولید خود افزود تا تنوع محصولات خود را ارتقا دهد.

در مجموع جنرال‌موتورز ایران تا قبل از بهمن ۱۳۵۷ حدود ۶۳ هزار و ۵۰۰ دستگاه انواع خودرو راتولید و در بازار ایران بفروش رسانید و با احتساب هفت هزار و ۲۰۰ دستگاهی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی که جنرال‌موتورز در ایران تولید و عرضه کرد مجموع عملکرد تولیدی شرکت جنرال‌موتورز ایران به بیش از ۷۰ هزار دستگاه طی کمتر از چهار سال رسیده است.

پرشین خودرو