انواع روغن ترمز ها و نکات مهم در مورد آن ها

عملکرد سیستم ترمز گیری در اکثر خودرو های شخصی با استفاده از فشار روغن ترمز انجام می شود که به آن سیستم ترمز هیدرولیکی می گویند و به همین دلیل نیاز است تا شما در مورد انواع روغن ترمز های موجود و ویژگی های آن ها اطلاعاتی داشته باشید.

فونیکس تیگو 7 پلاگین هیبرید فونیکس تیگو 7 پلاگین هیبرید

یکی از بخش های مهم ایمنی هر خودرو سیستم ترمز گیری آن است که عملکردش در اکثر خودرو های شخصی با استفاده از فشار روغن انجام می شود و به این ترمز ها ، ترمز های هیدرولیکی ( Hydraulic Brake ) می گویند چون در آن ها حرکت یک سیال مایع موجب انتقال نیرو و ترمز گیری می شود. البته باید گفته شود که تقریباً در اکثر خودرو های باری و تجاری ( Commercial Trucks ) از ترمز های بادی یا پنوماتیکی استفاده می شود که عملکرد آن ها متفاوت است و در آن ها از روغن استفاده نشده است.

حتماً بخوانید : ترمزهای بادی یا پنوماتیک (Air Brake) چگونه عمل می کنند؟

سیستم ترمز گیری هیدرولیکی در خودرو ها چگونه کار می کند؟

به طور خلاصه باید گفته شود که با فشار دادن پدال ترمز و با کمک بوستر ترمز ، فشار به روغن وارد می شود و روغن ترمز تحت فشار به هر یک از چرخ های خودرو می رود.

در صورتی که ترمز دیسکی داشته باشیم ، روغن پر فشار به پشت پیستون های کلیپر ترمز نیرو وارد می کند و به دنبال آن پیستون های کلیپر ، لنت ها را به سمت دیسک هدایت می کنند و در نهایت در اثر اصطکاک بین لنت ها و دیسک از سرعت خودرو کاسته می شود.

از طرفی دیگر اگر سیستم ترمز گیری چرخ مورد نظر از نوع کاسه ای باشد ، روغن به پشت پیستون درون کاسه نیرو وارد می کند و سپس پیستون ، لنت های کفشکی درون کاسه چرخ را به سمت کاسه هدایت می کند تا در اثر اصطکاک بین لنت های کفشکی و کاسه از سرعت خودرو کاسته شود.

نام گذاری انواع روغن ترمز به چه صورت است؟

برای نام گذاری انواع روغن ترمز در ابتدا از کلمه DOT که خلاصه شده Department Of Transportation یا دپارتمان حمل و نقل است و در ادامه از یک عدد استفاده می شود.هر چه مقدار عدد بیشتر باشد نشان دهنده این است که روغن مورد نظر دمای جوش بیشتری دارد. برای مثال روغن DOT 4 از روغن DOT 3 دمای جوش بیشتری دارد.

روغن ترمز هایی که در خودرو ها بکار می روند از چه پایه ای ساخته شده اند؟

۱- پایه گلیکول :

روغن ترمز های پایه گلیکولی می توانند رطوبت هوا به خود جذب کنند و به همین دلیل است که محفظه نگهداری آن ها در خودرو باید به خوبی بسته باشد و فقط در زمان نیاز باز شود.

این روغن ها به مرور زمان در اثر گرمای تولیدی سیستم ترمز و همچنین جذب رطوبت از هوا که در صورت بسته بودن مخزن هم کمی رخ می دهد ، کیفیت خود را از دست می دهند و اسیدی می شوند. پس از اسیدی شدن و کاهش کیفیت روغن ، گرد و غبار به آن وارد می شود و وجود این آلودگی ها می تواند باعث بسته شدن شیر های پمپ ABS شود که می تواند برای صاحب خودرو بسیار گران تمام شود.

۲- پایه سیلیکونی :

روغن ترمز های پایه سیلیکونی برخلاف روغنهای پایه گلیکولی خورنده رنگ نیستند ، دمای جوش بلاتری دارند ، در هنگام تماس با پوست خطری ندارند ، آب و رطوبت را به خود جذب نمی کنند ، با تمام پلاستیک ها سازگارند و با آن ها واکنش نشان نمی دهند. اما به علت برخی از ویژگی های این روغن ها هنوز امکان بکارگیری آن ها وجود ندارد. مخلوط نشدن با روغن های پایه گلیکولی ، سازگار نبودن با بسیاری از سیستم های ABS ، حس نرم بودن ترمز و عدم ترمز گیری شدید در شرایط بحرانی از ویژگی هایی است که باعث می شود تا بکارگیری این روغنها فراگیر نشود.

چند نوع روغن ترمز داریم؟

به طور کلی ۴ نوع روغن ترمز شناخته شده اند که میزان کاربرد هر کدام از آن ها نیز متفاوت است.

دات ۳ ( DOT 3 ) :

روغن دات ۳ از پرکاربرد ترین و قدیمی ترین روغن هاست که دمای جوشی حدود ۲۰۵ درجه سلسیوس دارد و در صورت افت کامل کیفیت خود ، دمای جوش آن به ۱۴۰ درجه سلسیوس می رسد. از ویژگی های این روغن می توان به پایه گلیکولی بودن ، خورنده بودن رنگ و مضر بودن برای پوست اشاره کرد.

دات ۴ ( DOT 4 ) :

همان طور که از نام این روغن پیداست دمای جوش بالاتری نسبت به دات ۳ دارد ( حدود ۲۳۰ درجه سلسیوس ) و از آن بیشتر در خودرو های تولید اروپا استفاده می شود. مکمل های بکاررفته در این روغن موجب می شوند تا در تماس با رطوبت ، کمتر خاصیت اسیدی به خود بگیرند.

قیمت روغن دات ۴ حدوداً دو برابر دات ۳ است و قابلیت این را دارد که با دات ۳ مخلوط شود زیرا پایه هر دو گلیکول است ، اما این کار پیشنهاد نمی شود زیرا روغن دات ۴ خود دارای چند نوع است که هر کدام ویژگی مربوط به خود را دارند. روغن دات ۴ پلاس در خودرو های مرسدس بنز و ولو ، روغن دات ۴ با ویسکوزیته پایین دربرخی از مدل های بی ام و و دات ۴ مسابقه که آبی رنگ است در خودرو های مسابقه ای استفاده می شود. به طور کلی از روغن دات ۴ بیشتر در خودرو ها روز و گران قیمت استفاده می شود.

دات ۵ ( DOT 5 ) :

روغن دات ۵ برخلاف دیگر روغن ها پایه سیلیکونی است و به همین دلیل دارای دما جوشی در ۲۶۰ درجه سلسیوس است. این روغن برخلاف روغن های دات ۴ و دات ۳ که به رنگ زرد  و کهربایی اند ، بنفش رنگ است و این تفاوت می تواند شما را در تشخیص آن کمک کند. جذب رطوبت در روغن دات ۵ بسیار کمتر از دات ۳ و ۴ است اما از طرفی خروج هوا از آن بسیار سخت است و اغلب روغن به صورت کف ( Foam ) در می آید ، به همین دلیل است که از این نوع روغن نمی توان در بسیاری از سیستم های ABS استفاده کرد.

از معایب دات ۵ این است که نمی تواند با دات ۳ و ۴ مخلوط شود و از طرفی دیگر قیمت آن حدوداً ۴ برابر روغن دات ۳ است.

دات ۵.۱ ( DOT 5.1 ) :

این نوع روغن ها از پایه گلیکول ساخته می شوند و می شود آن ها را ارتقا یافته روغن دات ۴ دانست. خواص روغن دات ۵.۱ تقریباً با خواص روغن دات ۴ مسابقه ای یکی است و مانند آن دمای جوش بالایی دارد ، اما رنگ آن آبی نیست و همان زرد است. قیمت این روغن حدوداً ۱۴ برابر روغن دات ۳ است و به همین دلیل کمتر پیش می آید که از آن در خودرو های معمولی استفاده شود. از روغن دات ۵.۱ بیشتر در خودرو های مسابقه ای و پر قدرت استفاده می شود تا بتواند دمای بالای تولید شده در اثر ترمز گیری این خودرو ها را تحمل کند.

نشانه های کم شدن روغن ترمز درون مخزن چیست؟

در صورت بروز علائم زیر بهتر است مخزن روغن ترمز خودرو را چک کنید و در صورت لزوم روغن مجاز و منطبق با خودرو را در مخزن بریزید تا سطح آن به میزان مناسب برسد.

۱- روشن شدن چراغ ABS :

یکی از نشانه های کم شدن روغن ترمز در خودرو های جدید روشن شدن چراغ ABS است که نشان دهنده کاهش بیش از اندازه سطح روغن است. البته این چراغ در خودرو های قدیمی که سیستم ABS ندارند ، وجود ندارد.

۲- عملکرد نامتناسب لنت ها :

در صورت کم بودن میزان روغن ، لنت ها به صورت متناسب دیگری نمی شود و این قضیه می تواند موجب خورده شدن متفاوت لنت ها شود. در این شرایط پس مدتی یک لنت بیشتر از دیگری خورده می شود و صدای تماس فلز با فلز به گوش می رسد.

۳- تغییر در حس فشار دادن پدال ترمز :

در صورت تغییر در میزان سفتی پدال ترمز می توان فهمید که مشکلی در سیستم وجود دارد. اگر پدال سفت به نظر برسد احتمال کثیف شدن و وجود ذرات در آن است و اگر پدال نرم تر شود می توان احتمال داد که روغن کم شده است.

۴- حس کردن بوی سوختگی در ترمز گیری های شدید :

هنگام حس کردن بوی سوختگی در ترمز گیری ها شدید بهتر است ترمز گیری را متوقف کنید و اجازه دهید تا سیستم ترمز گیری خنک شود. در صورت کم بودن روغن در سیستم ترمز گیری این مشکل پیش می آید زیرا مقدار روغن کم است و گرمای ترمز گیری به مقدار کمی از روغن منتقل می شود.

هر چند وقت یک بار باید روغن ترمز خودرو را عوض کنیم؟

میزان عملکرد روغن ترمز در خودرو های مختلف متفاوت است به همین دلیل بهتر است برای دانستن زمان دقیق تعویض روغن ترمز به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید و اطلاعات لازم را بدست آورید ، اما به طور کلی بهتر است هر دو سال یکبار و یا هر ۵۰ هزار کیلومتر روغن ترمز را به کلی تعویض کنید. البته باید گفته شود که شرایط دیگری نیز می توانند در زمان تعویض روغن ترمز تاثیر گذار باشد ، برای مثال در صورت دیدن کثیفی زیاد در مخزن روغن و همچنین تغییر رنگ بیش از اندازه روغن بهتر است آن را به طور کلی تعویض کنید تا به سیستم ترمز شما آسیب وارد نکند. در صورت مشاهده این علائم که در بالا آمده است نیز بهتر است با مکانیک مشورت کنید و در صورت نیاز روغن ترمز خودرو را تعویض کنید. رانندگی درون شهر های پر ترافیک می تواند عمر روغن ترمز را کم کند زیرا مسافت ها کم است و میزان ترمز گیری نسبت به حالت نرمال بیشتر می شود ، به همین دلیل بهتر است تا در فواصل زمانی کمتری روغن ترمز را تعویض کنید.

محمد جبارزاده شیاده

پایگاه خبری اسب بخار

سوالات متداول

نام گذاری انواع روغن ترمز به چه صورت است؟

برای نام گذاری انواع روغن در ابتدا از کلمه DOT و سپس از یک عدد استفاده می شود. هر چه مقدار عدد بیشتر باشد نشان دهنده این است که روغن مورد نظر دمای جوش بیشتری دارد. برای مثال روغن DOT 4 از روغن DOT 3 دمای جوش بیشتری دارد.

چند نوع روغن ترمز داریم؟

روغن های دات ۳ و ۴ و ۵.۱ از پایه گلیکول ساخته می شوند و کاربرد بیشتری در خودرو ها دارند از طرفی روغن دات ۵ پایه سیلیکونی است و کاربرد آن کمتر از دیگر روغن هاست.

هر چند وقت یک بار باید روغن ترمز خودرو را عوض کنیم؟

میزان عملکرد روغن ترمز در خودرو های مختلف متفاوت است به همین دلیل بهتر است برای دانستن زمان دقیق تعویض روغن ترمز به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید ، اما به طور کلی بهتر است هر دو سال یکبار و یا هر ۵۰ هزار کیلومتر روغن ترمز را به کلی تعویض کنید.

به این مطلب رای دهید

تازه ترین اخبار و ویدیوهای خودرویی را در کانال تلگرام و اینستاگرام اسب بخار دنبال کنید.