پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

واکاوی تعلل در سپردن مدیریت ایران خودرو به بخش خصوصی

افزایش نارضایتی عمومی، زیان انباشته و همچنین زیاد شدن فاصله با سطح اول خودروسازی جهان، خروج دولت از این صنعت را بیش از پیش ضروری کرده است. با توجه به پتانسیل و جایگاهی که ایران خودرو دارد به نظر می رسد حرکت به سمت خودروساز شدن با خصوصی سازی ایران خودرو سرعت و شتاب بیش‌تری خواهد گرفت.

 به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، صنعت خودروسازی ایران با گذشت بیش از ۵۰ سال نه تنها هنوز به بلوغ نرسیده است، بلکه به دلیل دخالت دولت به یکی از زیان‌ده ترین صنایع کشور بدل شده است. علت العلل و اصلی ترین دلیل هم در دولتی بودن این صنعت است، صنعتی که بازار خودرو را به بهشت دلالان بدل کرده است. این بهشت روی دیگری نیز دارد و آن جهنمی است که امید مردم، سرمایه خودروساز و منابع ملی را می سوزاند. این دخالت های ناشی از اقتصاد دستوری باعث شده است که میزان زیان انباشته خودروسازان به بیش از ۲۵۰ هزار میلیارد تومان برسد.

در این میان، سهم ایران خودرو به عنوان بزرگ‌ترین خودروساز خاورمیانه و همچنین سبد متنوع و پر و پیمانی که دارد، بیش از دیگران شده است. بنا بر آخرین گزارش ها، این خودروساز در سال گذشته ۳۷ هزار و ۹۳ میلیارد تومان زیان شده است.

ساده تر این‌که، مدیریت دولتی به جای سودده کردن این شرکت، در هر ساعت بیش از ۴ میلیارد به زیان انباشته این شرکت افزوده و مجموع زیان انباشته این شرکت را بدون زیان های سال جاری به عدد وحشتناک ۱۱۱ هزار میلیارد تومان رسانده است. رقمی که بیش از سرمایه ثبت شده ایران خودرو (۳۰ هزار و ۱۶۵ میلیارد تومان) در بورس است. برای خوانش و درک بهتر این عدد اگر این میزان زیان را به دلار ۵۰ هزار تومانی حساب کنیم، میزان زیاد انباشته ایران خودرو به بیش از ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار خواهد رسید.

این میزان زیان ماحصل اقتصاد دولتی دستوری است که منجر به ایجاد رانت های سنگین و برهم خوردن نظام عرضه و تقاضا در بازار خودرو شده است. با این حال باز هم دولت ها به رغم تمایلی که دارند، بنا بر برخی احتیاط ها و دیدگاه غیر اقتصادی به طور جدی خصوصی سازی این صنعت را پیگیری نکرده اند، اما با توجه به شرایط اقتصادی، تحلیل شدید منابع ملی و همچنین کارنامه پرباری که بخش خصوصی خودروسازی از خود به جا گذاشته است، دولت چاره ای جز خروج از این صنعت ندارد.

در این میان با توجه به جایگاه ایران خودرو در این صنعت به نظر می رسد اگر واقعاً قصد و اراده‌ای برای این کار وجود داشته باشد، باید خصوصی سازی ایران خودرو در اولویت قرار بگیرد؛ اما شاید این پرسش به وجود آید که چرا ایران خودرو ابتدا باید خصوصی شود؟

حجم تولید

سال گذشته، خودروسازان در مجموع ۱ میلیون و ۳۳۸ و ۸۵۶ دستگاه خودرو تولید کرده است. سهم ایران خودرو مجموعاً ۵۵۵,۴۳۰ دستگاه خودرو بوده است. به عبارت بهتر، آبی پوشان جاده مخصوص همچنان بیش‌ترین حجم تولید را به خود اختصاص داده اند. شاید در وهله اول این تیراژ جذاب به نظر آید، اما قیمت گذاری دستوری باعث شده است که به میزان این تیراژ بر حجم زیان انباشته آنان نیز افزوده شود.

در این شرایط با توجه به برنامه های دولت برای حذف قیمت گذاری دستوری و خصوصی سازی علمی و اصولی می توان قاطعانه به سودده شدن این شرکت یقین پیدا کرد، چراکه برخلاف خودروسازی دولتی، شرکت های بخش خصوصی از یک سو براساس چارچوب های بازار و رقابت حرکت می کنند و از سوی دیگر باید پاسخ‌گو باشند. آن‌ها هم باید به سهام‌داران جواب پس بدهند و هم به مشتریان، بنابراین برای حفظ جایگاه، عقب نماندن از رقبا، افزایش ضریب نفوذ و سهم بازار باید چشم اندازهای واقعی ترسیم کرده و براساس منطق اقتصاد حرکت کنند.

به همین علت آن‌ها مجبور هستند پا به پای تکنولوژی روز دنیا حرکت کنند. بخش خصوصی واقعی می داند که اگر شرایط را بهانه کند، از بازار جا می ماند و نابود می شود. پس چاره ای جز تطبیق با شرایط و تلاش برای ادامه حیات نخواهد داشت. به زبان ساده، برای این‌که بتواند زنده بماند با چنگ و دندان مبارزه می کند.

آیا در حال حاضر مدیریت دولتی ایران خودرو تاب و توانی برای مبارزه باقی گذاشته است؟ اما برخلاف مدیریت دولتی، واگذاری مدیریت ایران خودرو به بخش خصوصی به عنوان اثرگذارترین خودروساز بر بازار خودرو، می تواند باعث افزایش تولید و جسارت در نوآوری شود.

ضمن این‌که، مشکلات ناشی از تحریم ها و مسائل داخلی باعث شده است که این خودروساز نتواند با تمام ظرفیت تولید کند، اما در صورت واگذاری به بخش خصوصی بدون تردید زمینه های لازم برای استفاده حداکثری از تمام ظرفیت ها فراهم خواهد شد. این مسئله منجر به افزایش تولید و عرضه می شود. نتیجه این عرضه ها نیز روشن است. با افزایش عرضه و خروج تقاضاهای مصرفی، بازار جذابیت خود را برای دلالان از دست خواهد داد. به همین سادگی خروج این بخش از تقاضای غیرمصرفی، فشار را کاسته و منجر به سقوط قیمت ها می شود. بنابراین به نظر می‌رسد دولت باید هر چه سریع تر درباره واگذاری سهام ایران خودرو به نتیجه برسد و تصمیم گیری کند.

در حال حاضر، این خودروساز به مدد تجدید ارزیابی دارایی به حیات نباتی خود ادامه می دهد. حیاتی که دیگر نمی توان چندان به ادامه آن امیدوار بود. به بیان ساده تر، ادامه وضع موجود منجر به ورشکستگی کامل ایران خودرو خواهد شد، اما اگر دولت بتواند موانع را کنار بزند و این شرکت را به بخش خصوصی واقعی، یعنی همان هایی که کارنامه روشن و مشخص همراه با توان برنامه ریزی و اجرای آن را دارند، واگذار کند، هم می تواند خودش نفس راحتی بکشد و هم می تواند مزایای خصوصی سازی را از نزدیک درک و لمس کند.

در غیر این صورت، هر روز به زیان انباشته و نارضایتی عمومی مردم افزوده خواهد شد و در این میان فقط سیستم رانتی و دلال ها هستند که از این نوع خودروسازی سودهای آن‌چنانی کسب می کنند و مانند همیشه سر مردم بی کلاه خواهد ماند و اعتماد آنان نسبت به دولت کمرنگ می شود.