پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

تأثیر آزادسازی واردات خودرو بر سیاست خارجی

طرح آزادسازی واردات خودرو در حال طی کردن مسیر مجلس و شورای نگهبان است. در این شرایط از یک سو بازار خودرو با رکودی عمیق تر همراه شده است و از سوی دیگر، برنامه بسیاری از خودروسازان بخش خصوصی برای معرفی محصول جدید به تعویق افتاده است. همچنین ارزهای کشور به جیب مبدأ واردات قطعات و دلالان می رود.

طرح آزادسازی واردات خودرو ماترکی است که از مجلس دهم به مجلس یازدهم رسیده است، اواخر شهریور ماه تصویب و برای تأیید نهایی به شورای نگهبان ارسال شد. البته باز هم با برخی ایرادات شورای نگهبان همراه شد. به گفته سخن‌گوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس، یکی از این ابهامات شورای نگهبان به مصوبه مجلس درباره واردات خودرو، به جمله «تصویب سایر مقررات بر عهده وزارت صمت است» برمی‌گردد که باید به جای عبارت مذکور، جمله «آیین‌نامه اجرایی این بند توسط دولت تهیه می‌شود» قید شود. فیروزی درباره ابهام دیگر نیز می‌گوید: «شورای نگهبان خواستار شفاف‌سازی نحوه انتقال ارز برای واردات خودرو شده است که این موضوع نیز باید اصلاح شود و کمیسیون صنایع و معادن مجلس تلاش می‌کند این ابهامات را رفع کند.»

انتظار آزادسازی واردات؛ تعمیق رکود

هر چند مجلسی ها برای تأیید این طرح شانس بالایی قائل هستند، اما همین رفت و آمدها باعث تعمیق بیش تر رکود همراه با کاهش خرید و فروش فصلی در بازار خودرو شده است. بازاری که به شدت از کاهش تنوع، عطش محصولات غیر چینی و جدید خارجی رنج می برد. هر چند بسیاری از خودروسازان کوچک و بزرگ کشور بنا بر توان خود در شرایط تحریم سعی کرده اند محصولات خوبی را تولید و عرضه کنند. با این حال، آن چه باید باشد هنوز با سلیقه و ذائقه بسیاری از مشتریان فاصله دارد. بسیاری منتظر هستند که این طرح نهایی شده است و به صورت قانون برای اجرا به دولت ابلاغ شود و دوباره واردات خودرو آزاد شود.

ممنوعیت واردات خودرو؛ دور شدن از هدف

ممنوعیتی که شایعات آن از نیمه دوم سال ۹۶ مبنی بر ترخیص و یا عدم ترخیص پررنگ شد و از اوایل سال ۹۷ جدی و ممنوعیت واردات اعلام شد. دلیل آن هم جلوگیری از خروج ارز بیان شد، اما به نظر می رسد در شرایط فعلی اصرار و تأکید بر این ممنوعیت با هدف اصلی آن فاصله پیدا کرده است، چراکه در حال حاضر کشور در شرایط تحریم به سر می برد و از سوی دیگر، اقتصاد ایران از این مسئله متأثر شده است. نرخ تورم، هزینه های تولید، نهاده ها و مواد اولیه تولید و همچنین نرخ ارز به شدت افزایش پیدا کرده اند. در این شرایط بازار خودرو متأثر از کاهش تولید، نظم خود را از دست داد. قیمت ها با نرخ ارز جهش یافتند و خودروها قیمت هایی بسیار بالاتر از ارزش واقعی خود به دست آوردند.

مسیر طولانی تولید

در این شرایط مسیر تولید نیز سخت تر و طولانی تر شده است. از یک سو، تولیدکنندگان چاره ای جز تولید ندارند. از سوی دیگر، برای تولید در یک مسیر ناهموار گام بردارند. دیگر مانند گذشته نمی توانند سفارش گذاری کرده و به صورت اعتباری خرید کنند، بلکه برای خرید باید ابتدا مبلغ آن را پرداخت کنند. آن هم در شرایطی که امکان پرداخت از مسیر عادی میسر نبوده و باید پول چنددست بچرخد تا به مبدأ واردات برسد. چرخش پولی که باعث افزایش هزینه می شود. سفارش نیز نمی تواند به صورت عادی وارد کشور شود و باید مسیری طولانی تری را طی کند. این هم یعنی افزایش هزینه، ضمن این که افزایش نرخ ارز مزید بر علت شده و قیمت تمام شده محصول را به شدت بالا برده است.

پرداخت هزینه از جیب مردم

به بیان دیگر، در شرایط تحریم ارز بیش تری از کشور خارج می شود. بهای آن را در نهایت مردم می پردازند. یعنی نه هدف ممنوعیت واردات محقق شده است و نه خودرو با قیمت مناسب به دست مصرف کننده می شود. در این شرایط برنده اصلی مبدأ واردات به عنوان تأمین کننده نیاز خودروسازان و سودجویان داخلی هستند که از فاصله قیمت کارخانه و بازار سودهای کلان به جیب زده اند. بنابراین در شرایط فعلی آزادسازی واردات می تواند به طرق مختلف سر و سامانی به این وضعیت بدهد.

بازگشت شرکا با آزادسازی واردات خودرو

آزادسازی واردات خودرو (البته با رفع برخی شروط و قیود مانند دخالت شورای نگهبان و ولنگاری در واردات) در شرایط فعلی می تواند هم باعث شکسته شدن قیمت ها شود و هم می تواند باعث تحرک بخشی به بازار و تولید شود. این یک سوی ماجراست که طی مدت اخیر زیاد به آن پرداخته شده است، اما سوی دیگر، داستان این است که آزادسازی واردات به صورت نظام‌مند می تواند به نوبه خود تحریم ها کم اثر کند. به بیان ساده، بسیاری از تولیدکننده ها برتر خودرو در دنیا متعلق به بخش خصوصی هستند. ایران نیز به دلیل شرایط منطقه ای برای بسیاری از این کشورها جذابیت های خاص خود مانند شاهراه بودن را دارد. بنابراین اگر بتوانیم با این مکانیزم باعث ورود مجدد برندهای مطرح و قدرتمند به کشور شویم و آنان در ایران منتفع شود ناخواسته بنا به دلایل اقتصادی می توانند به عنوان سد در برابر تحریم ها عمل کنند.

در واقع، در شرایط فعلی بتوانیم هر چه بیش تر پای شرکت ها و تولیدکننده های اقتصادی را به کشور باز کنیم به همان میزان نیز می توانیم در بحث سیاست خارجی از آن ها سود ببریم. بنابراین باید برای آن ها جذابیت ایجاد کرده است و آنان را برای ورود به ایران وسوسه کنیم. حضور شرکت های خارجی در پسابرجام مؤید این نکته است که ایران برای آن ها از جذابیت های بالایی برخوردار است. در حال حاضر که برای خرید قطعات مورد نیاز ارز از کشور خارج می شود و سود این داد و ستد بیش تر به جیب تولیدکننده خارجی می رود، چرا نباید از امکان واردات در مسیر صحیح استفاده کنیم. در واقع، این طرح با برطرف شدن برخی ابهام ها می تواند به صنعت خودروسازی و اقتصاد کلان و هم به کاهش فشارهای خارجی بر کشور کمک کند، اما فعلاً این طرح در مسیر رفت و برگشت از مجلس به شورای نگهبان قرار دارد، بازار خودرو قفل شده است. تولیدکنندگان برای معرفی محصول جدید سردرگم شده اند. تقاضاها حبس شده و در این میان مصرف کننده است که تمام این هزینه ها را جیبش می پردازد. هزینه ای که هیچ ارتباطی به او ندارد، اما دیوارش از تمام دیوارها کوتاه تر است.

علی طجوزی

پایگاه خبری اسب بخار