دستان نرخ ارز و تحریم ها بر گلوی تولید کنندگان تایر
بازار تایر کشور متاثر از شرایط اقتصادی کشور طی ماه های اخیر از آن دسته بازارهایی بوده است که مانند بسیاری از بخش های اقتصاد کشور با نوسانات و مشکلات و اعتراض های عدیده ای همراه شده است. اعتراضی که به عقیده «سخنگوی تولیدکنندگان تایر کشور»، بدون در نظر گرفتن عوامل اصلی به وجود آوردن این وضعیت، تولیدکنندگان را هدف انتقادها قرارداده اند.
به گزارش پایگاه خبری «اسب بخار»، این در حالی است به گفته «مصطفی تنها» از ابتدای سال نرخ ارز مصرفی این بخش مهم و تاثیر گذار در صنعت حمل و نقل و همچنین اشتغال کشور پنج برابر شده است. در عین حال وی معتقد است که این بازار نیز به دلیل شرایط اقتصادی مورد، هجوم سرمایه های سرگردان واقع شده است. از سوی دیگر به دلیل افزایش نرخ ارز و نهاده های تولید، نه تنها محصولات تولید شده با قمیت تمام شده هم خوانی ندارد، بلکه به همین دلیل تولید کنندگان مواد اولیه نیز در مواقعی در میان کار به رغم داشتن قرارداد باز هم قیمت ها را افزایش می دهند.
برای شروع می خواهم بدانم ظرفیت تولید ومیزان نیاز کشور به تایرچه اندازه است؟
صنعت تایر سالانه حدود ۲۶۰ هزار تن محصولات مختلف از تایرهای کوچک مانند اسکوتری تا تایرهای لودر و راهسازی تولید میکند. نیاز کشور حدود ۳۳۰-۳۲۰ هزار تن است و باقی آن از طریق واردات تامین میشود. این صنعت نیز مانند سایر صنایع از شرایط اقتصادی کشور متاثر می شود. در واقع رونق اقتصاد، میزان حجم واردات، حجم صادرات بر مصرف تایر اثر می گذارد. اگر در شرایط تحریم نبود، میزان مصرف یک مقدار بیشتر میشد.
چند کارخانه تولید لاستیک در کشور داریم؟
۱۰ کارخانه تولیدی داریم که هشت کارخانه به تولید تایر خودرو اشتغال دارند. یک کارخانه تایر موتورسیکلت، دوچرخه و سایر وسایل نقلیه دوچرخ را تولید می کند. یکی هم فقط تیوپ تولید می کند. از این هشت کارخانه، یک کارخانه (یزد تایر) هم تایر سواری و هم تایر دوچرخه تولید می کند. از آن هفت تا باقی مانده یکی تایر سواری تولید میکند و شش کارخانه دیگر تایرهای سنگین تولید می کنند.
چند درصد مواد موردنیاز این صنعت وارداتی است؟
حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد مواد اولیه از طریق واردات تامین میشود و مابقی آن از طریق صنایع داخلی پوشش داده می شود .
آیا توان تولید آن ها کفایت می کند؟
در سالهای اخیر سرمایهگذاری های خوبی در زمینه تامین مواد اولیه و ماشینآلات صنعت تایر صورت گرفته است. خیلی از ماشینآلات و تجهیزاتی که قبلا از خارج وارد میکردیم، در حال حاضر به همت صنعتگرانمان در داخل کشور تولید می شود و مواد اولیه هم همینطور است. به عنوان مثال استیل کورد که در بدنه تایر بهکار می رود سال گذشته وارد می شد و الان در داخل کشور تولید می شود. داشتیم، یعنی در هر یکی، دو سال یک ماده جدید در داخل کشور تولید شده است و این روند ادامه دارد.
میزان اشتغال زایی این صنعت چه قدر است؟
در صنعت تایر کشور در مجموع حدود ۱۵ هزار فرصت اشتغال مستقیم داریم که در خود صنعت کار می کنند و اگر صنایع وابسته و همینطور تولیدکنندگان مواد اولیه را در نظر بگیریم، بالغ بر ۸۰-۷۰ هزار نفر می شود.
آیا ارز دولتی به شما تعلق می گیرد یا ارز بازار آزاد است؟
تا سال گذشته ارزی که برای تهیه مواد مواد اولیه به این صنعت اختصاص پیدا می کرد، ارز ۴۲۰۰ تومانی بود. آن هنگام به لحاظ اولویت و نظر به نقشی که بر پایه حمل و نقل کشور داریم، در گروه کالای یک قرار داشتیم. چرا که حدود ۷۰ درصد حمل و نقل کشور حمل و نقل زمینی و متکی بر صنعت تایر کشور است. از اواخر سال گذشته عملا تخصیص ارز یکی، دو ماه متوقف شد، اواخر اردیبهشت اعلام کردند که از گروه کالای یک به گروه کالای دو انتقال پیدا کرده و باید از ارز نیمایی استفاده کنیم. الان نرخ ارز نیمایی در بازار هم که شناور است .
ارز نیمایی راحت پیدا می شود؟
مشکلات خودش را دارد، بهخصوص این که تخصیص ارز خیلی با دشواری صورت می گیرد و خیلی راحت نیست. وقتی هم ارز تخصیص پیدا می کند، پیدا کردن ارز نیمایی به لحاظ مسائل تحریمی ساده نیست. از یک طرف دیگر وقتی ارز را هم تخصیص دهند، مشکل انتقالش را داریم. به دلیل تحریم، هر بانکی در هر کشوری حاضر به معامله با ما نبوده و پول قابل انتقال به آن جا نیست.
مشکل دیگر این است که در شرایط حاضر کل مبلغ میزان خرید را باید اول پرداخت کنیم تا سفارش ما را در خط تولید بگذارند. اما پیشتر و ماقبل از تحریم گشایش اعتبار میکردیم ۱۵-۱۰ درصد پیش پرداخت بود و بقیه را وقتی که کالا به گمرک می رسید، تسویه می شد. الان اینگونه نیست و امروز باید پول را قبل از تحویل بار بدهیم. این مساله از دو لحاظ نقدینگی بسیار زیادی لازم دارد؛ یکی به دلیل افزایش و نوسان نرخ ارز و دیگری تغییری که در مقدار نحوه پرداخت، برای ما پدید آورده است.
هزینه نقل وانتقال پول افزایش پیدا کرده است؟
بله، همینطور است.
اشاره شد که بخشی از نیاز صنعت تایر توسط تامین کنندگان داخلی تامین می شود. نحوه تغییر قیمت در این بخش چگونه بوده است؟
تامین کنندگان مواد اولیه صنعت تایر قالب موادی که استفاده می کنند، وارداتی است. آنها هم نیاز ارزی دارند، آنها هم از ابتدا در گروه کالای دو بودند و ارز مورد نیازشان نیمایی تامین بوده است. با نوسان هایی که در اقتصاد کشور وجود دارد، از جمله نرخ ارز، تورم و عدم ثبات قیمت ها باعث شده است که آنها هم نرخهای ثابت نداشته باشند. یعنی تولید کنندگان تایر برای خرید مواد شیمیایی از بازار داخل کشور ما هر دفعه با یک قیمت روبرو میشوند.
یعنی نمیتوانید برنامهریزی دقیقی از نظر بودجه بندی وتامین مالی داشته باشید؟
خیر. در مواردی هم که قراردادهای بلندمدت داریم به دلیل مشکلات موجود، تولیدکنندگان داخلی با اشاره به اینکه قیمت تغییر کرده و افزایش یافته است، اعلام می کنند که دیگر با قیمت سابق نمی توانند آنچه که مورد نیاز است را تامین کرده و خواستار این می شوند که باید در قیمتها تجدیدنظر صورت بگیرد. در این شرایط هم معمولا یک کشاکشی بین ما و آنها پیش می آید و در یک جایی نظرشان تحمیل میشود
چند درصد اجازه افزایش قیمت داشتید؟
در مجموع ۵۵ درصد اجازه افزایش قیمت داده اند. یک ۳۰ درصد علیالحساب در اواخر سه ماهه اول دادند و یک ۲۵ درصد در اوایل سه ماهه دوم دادند. این اتفاق به خاطر تغییر نرخ ارزی مصرفی بود؛ چون نرخ ارز حدود پنج برابر شده است.
الان لاستیک ها را با زیان دارند تولید می کنند یا سر به سر است؟
نه زیان نمیدهیم. ولی سود هم نمی کنیم. به دلیل ضریب افزایش قیمت ها باید درخواست افزایش قیمت کنیم. این درخواست باید بررسی شود و تا به ما اجازه افزایش قیمت دهند و فرایند آن چهار یا پنج ماه طول میکشد. در این مدت طبیعی است که دوباره قیمت نهاده ها رشد کند و در نهایت حاشیه سود را کمتر میکند. یعنی وقتی اجازه قیمت ها داده می شود که دوباره هزینه های تولید افزایش پیدا کرده است و برای رسیدن به هدف اولیه، مجددا نیاز به درخواست افزایش قیمت داریم.
علت التهابات بازار تایر، همین تاخیر در اعلام قیمتها است یا علت دیگری دارد؟
به لحاظ قیمت ها ثباتی در بازار وجود ندارد. چه قیمت ارز باشد و چه قیمت مواد اولیه. وقتی ثبات وجود ندارد و ما مجبور به ثابت نگه داشتن قیمت تایرهایمان باشیم، طبیعی است که این حاشیه سود ما را مرتب کم میکند.
اثر این اتفاق در بازار فروش تایر چیست؟
معمولا کارخانه های تایرسازی به لحاظ مالی آن قدر توان ندارند که بتوانند تایر ذخیره کنند. ما هر چقدر تولید می کنیم، روانه بازار می کنیم. اما در بازار فاکتورهای دیگری عمل می کند و فقط این عوامل تاثیر گذار نیستند. ما به نمایندگانمان ابلاغ کردیم و فشار می آوریم که با قیمت مصوب بفروشند. اگر به ما اطلاع دهند که نمایندگی های ما گران فروشی کرده اند، سهمیه آن ها را قطع و قراردادش را باطل میکنیم. اما این کارها کافی نیست. همه بازار تایرها را به این شکل نمی توان کنترل کرد. این اتفاق ها در این بازار وارداتی ها نیز وجود دارد. از سوی دیگر به دلیل شرایط اقتصادی و عدم ثبات قیمت ها، بخشی از پول های سرگردان مرتب به طرف کالاهای مختلف هجوم می برند و هر چند وقت یک کالا را هدف می گیرند. این یک واقعیتی است که در اقتصاد ما وجود دارد و کسی هم حاضر نیست تا در مورد این مشکل حرف بزند. همه این را ندید میگیرند و علاقمندند تا ندید بگیرند و یا بدون در نظر گرفتن عوامل متعدد، تولیدکننده ها را مقصر بدانند و آن ها را شماتت کنند. اما توجه نمی کنند که باعث این قضیه زیرساخت اقتصادی کشور است. این زیرساخت اقتصادی فقط درمورد تایر اینگونه عمل نمی کند. در بازار موبایل، خودرو و سایر بازارها نیز این مشکل کلان اقتصادی همینگونه عمل میکند.
می توانیم نتیجه بگیریم که قیمتگذاری دولتی، این فضا را برای سفته بازان و دلالان ایجاد کرده است؟
من چنین جراتی ندارم که اینگونه قضاوت کنم. من میگویم عواملی که در بازار وجود دارد، با این شرایط سازگاری ندارد. یعنی من فکر می کنم اساس آن با قیمت گذاری حل نمی شود. ما اگر اقتصاد باثباتتری داشته باشیم، تولیدکننده باید برای فروشش جنسش به مصرف کننده التماس کند. اما الان بر عکس شده است. یک روز کره، یک روز تخم مرغ و یک روز هم تایر است و یک روز دیگر یک کالای دیگر؛ چه فرقی می کند؟ نمی شود که همه انرژی دولت و حکومت به جای برنامهریزی اقتصادی، صرف کنترل قیمت و مبارزه با گران فروشی شود. به نظر من این راهش نیست.
علی طجوزی
پایگاه خبری اسب بخار
دیدگاه ها