پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

عملکرد شیب سنج در خودروها چیست؟ HAC و DAC

در سال های اخیر بسیاری از خودروهای گیربکس اتوماتیک مجهز به سیستم هایی شده اند که به راننده کمک می کند در شرایط خاص جاده ای بتوانند بدون دردسر رانندگی کنند.

در خودروهای گیربکس دستی، به علت وجود صفحه کلاچ، راننده قادر است خودرو را، نسبت به خودروهای اتوماتیک، بیش تر تحت کنترل خود داشته باشد و به همین دلیل از این سیستم های کمکی کم تر در خودروهای گیربکس دستی استفاده می شود. اما در خودروهای اتوماتیک نیاز به این سیستم ها بسیار بیش تر است و در صورت نبود این سیستم ها ممکن است هر کسی نتواند از پس شرایط خاص جاده ای برآید.

یکی از این سیستم ها که به شیب سنج معروف است، بیش تر در خودروهای دودیفرانسیل و شاسی بلند به کار برده می شود. سیستم شیب سنج متشکل از دو سیستم HAC و DAC است. البته در برخی خودروها تنها از سیستم HAC استفاده شده است. از HAC تقریباً در همه خودروهای اتوماتیک روز دنیا استفاده می شود. به کار بردن سیستم DAC به تنهایی در خودروها عقلانی نیست و تقریباً نمی توان خودرویی را یافت که در آن فقط از DAC استفاده شده باشد. بنابراین اگر در خودرویی از DAC استفاده شده باشد صد در صد از HAC نیز استفاده شده است. اکثر خودروهای روز دنیا به سیستم HAC مجهزند، به همین علت در بازار خودرو از این آپشن برای جذب مشتری استفاده نمی شود و هرگاه خودرویی دارای سیستم DAC باشد فروشندگان و ارائه دهندگان خودرو این نکته را به خریدار خاطر نشان می کنند که خودرو شامل سیستم شیب سنج است.

کنترل حرکت در سربالایی (HAC)

اگر در مسیری سربالایی قرار داشته باشیم و بخواهیم خودرو را از حالت سکون به حرکت درآوریم، ابتدا باید دنده را در حالت D (Drive) قرار دهیم، سپس ترمز پارک یا ترمزدستی را قطع کنیم. در این حالت اگر شیب سطحی که خودرو در آن قرار دارد بیش تر از حدی باشد که دور موتور حدود ۱۰۰۰rpm (دور موتور در حالت آیدل Idle) نتواند آن را تحمل کند، گشتاور داده شده به چرخ ها کم تر از نیروی گرانش واردشده به خودرو می شود و خودور به عقب حرکت می کند (Roll-Back) و ممکن است در صورت عدم عکس العمل به موقع راننده، با خودرویی که پشت سر آن قرار دارد برخورد کند. ECU با استفاده از سنسورهایی وضعیت خودرو را می سنجد و HAC با کنترل فشار روغن ترمز (درگیر کردن ترمزها)، هنگامی که راننده پدال ترمز را رها می کند، حرکت رو به عقب خودرو را کنترل می کند و به راننده مهلت می دهد تا بدون عجله پدال گاز را فشار دهد. این سیستم سبب می شود حرکت خودرو در شیب ها بسیار راحت تر، نرم تر و با آرامش بیش تری صورت گیرد. اکثر رانندگان هنگام شروع رانندگی در شیب های تند، با خودروهایی که سیستم HAC ندارند، دچار دستپاچگی می شوند و درست عمل نمی کنند، زیرا بلافاصله پس از رها کردن پدال ترمز، خودرو به عقب حرکت می کند. شاید این سیستم در سطح شهر به کار نرود، اما برای زمان هایی که در مسیرهای لغزنده و شیب دار حرکت می کنیم کاملاً کاربرد دارد و بسیار ارزشمند است.

کنترل حرکت در سرپایینی (DAC)

این سیستم هنگامی به کمک ما می آید که بخواهیم از سرازیری های تند عبور کنیم. سیستم DAC نیز با استفاده از همان سنسورهایی که به سیستم HAC اطلاعات می داد، وضعیت خودرو را به کمک ECU  تشخیص می دهد و با استفاده از سیستم های کنترل کشش و ترمز ABS سرعت خودرو را کنترل می کند و در حدود ۵ کیلومتر بر ساعت حفظ می کند. این سیستم با تنظیم مقدار نیروی ترمزی واردشده به چرخ ها، از طریق ABS ، و کنترل کشش (Traction Control) می تواند تنظیم سرعت را انجام دهد. DAC، با عملکرد بهینه خود، سرنشینان را از خطرهایی که آن ها را هنگام عبور از مسیرهای باشیب تند و لغزنده تهدید می کرد در امان نگه می دارد و با این وجود دیگر از خطاهای فردی راننده هنگام رانندگی در این مسیر ها، که اکثراً کنترل نامناسب پدال گاز و ترمز است، خبری نیست.

محمد جبارزاده شیاده
پایگاه خبری اسب بخار