پایگاه خبری اسب بخار
مرجع تخصصی اخبار و ویدیو خودرو

سنسور ناک یا سنسور کوبش

یکی از پارامترهای مهم برای یک موتور، زمان جرقه زنی شمع است. این زمان توسط کامپیوتر خودرو تعیین می شود، این گونه که کامپیوتر با استفاده از داده های سنسورهای به کاربرده شده در خودرو، زمان دقیق جرقه زنی را برای شمع ها مشخص می کند و در زمان مناسب اختلاف پتانسیل مناسب (بین ۱۲۰۰۰ و ۲۵۰۰۰ ولت) برای جرقه مهیا می شود. یکی از سنسورهایی که نقش مهمی در تعیین زمان جرقه زنی دارد «سنسور ناک» (Knock Sensor) است.

این سنسور لرزش های خودرو را بررسی می کند و متناسب با این لرزش ها سیگنالی (محدوده این سیگنال حدود ۳۰۰ میلی ولت است) را به عنوان داده برای کامپیوتر ارسال می کند و کامپیوتر با استفاده از سیگنال دریافتی از این سنسور و با توجه به داده های دیگر زمان جرقه زنی شمع مورد نظر را مشخص می کند.

شرایط متفاوتی در طی کارکرد موتور پدیدار می شود که سیستم جرقه زنی باید با توجه به آن شرایط و متناسب با آن عمل کند. افزایش دمای موتور، کیفیت پایین سوخت به کاربرده شده (اکتان پایین) و… از دلایلی هستند که موجب می شوند مخلوط سوخت و هوا قبل از جرقه شمع مشتعل شوند و این خوداشتعالی برای موتور بسیار مضر است. به پدیده خوداشتعالی قبل از جرقه زدن شمع، کوبش یا ناک (Knock) می گویند.

سنسور ناک نیز با لرزه های موتور سروکار دارد و نقش آن جلوگیری از کوبش موتور است. این سنسور با تشخیص میزان لرزش های موتور، قبل از این که مخلوط احتراقی خود به خود مشتعل شود، داده هایی را به کامپیوتر ارسال می کند و کامپیوتر با توجه به آن ها زمان جرقه شمع مورد نظر را پیش می اندازد (Advanced Ignition) تا از اثرات مخربی که بر اثر کوبش حاصل می شود جلوگیری کند. به طور کلی، این سنسور مانند گوشی پزشکی عمل می کند و میزان تپش های موتور، که قلب تپنده خودروست، را به گوش کامپیوتر خودرو می رساند.

به طور عمده دو نوع از این سنسور وجود دارد که یکی براساس قطعه پیزوالکتریک (Piezoelectric) کار می کند و دیگری از نوع سنسور آکوستیک (Acoustic) است.

پیزوالکتریک (Piezoelectric):

در این نوع سنسورها از سرامیک های پیزوالکتریک یا پیزوسرامیک (Piezo Ceramic) استفاده می شود که متناسب با ارتعاش های موتور و با کمک مقاوت شنت (Shunt Resistor)، اختلاف پتانسیلی در مدار تولید می کند و آن را به سمت کامپیوتر ارسال می کند. به این صورت تمام ارتعاش های موتور توسط این سنسور شناسایی می شود و ولتاژی متناسب با ارتعاش وارده، به کامپیوتر ارسال می شود.

آکوستیک (Acoustic):

این نوع سنسورها از یک میکروفون کوچک تشکیل شده اند که ارتعاش های موجود را شناسایی می کنند و متناسب با آن ها سیگنالی الکتریکی برای کامپیوتر ارسال می کنند.

به طور کلی در خودروها بیش تر از سنسورهای پیزوالکتریک استفاده می شود، زیرا قیمت آن ها کم تر از سنسورهای اکوستیک است.

تعداد سنسورهای ناک به کاربرده شده در موتورهای ۴ سیلندر ۱ عدد است و این میزان با افزایش تعداد سیلندر و با توجه به آرایش سیلندرها تغیر می کند. برای مثال، موتورهای ۶ سیلندر خورجینی، که از دو بانک تشکیل شده اند، به ازای هر بانک یک سنسور ناک دارند تا هر کدام از سنسورها میزان ارتعاش های هر بانک را شناسایی کند.

محمد جبارزاده شیاده