گیربکس دو کلاچه چیست (ویدیو)
سیستم انتقال قدرت از نظر نوع تعویض دنده به دو دسته معمولی و اتوماتیک تقسیم بندی می شوند. در سیستم انتقال قدرت معمولی، راننده با فشار دادن پدال کلاچ و با استفاده از دسته دنده، دنده را تعویض مى نماید.
در سیستم انتقال قدرت اتوماتیک که با استفاده از یک مبدل گشتاور(به جای کلاچ)و یک یا چند مجموعه چرخ دنده سیاره اى، همه کارهاى تعویض دنده به صورت خودکار انجام می گیرد. اما سیستم دیگرى مابین این دو سیستم وجود دارد که ترکیبى از بهترین ویژگى هاى هر دو سیستم را دارا می باشد و آن سیستم انتقال قدرت دو کلاچه است که به آن، سیستم انتقال قدرت شبه اتوماتیک، سیستم دستى بدون کلاچ یا سیستم دستى انتقال قدرت اتوماتیک شده هم گفته مى شود. البته در زمینه ماشین هاى مسابقه سیستم هاى شبه اتوماتیک مانند گیربکس دستى متوالى همواره استفاده شده اند اما در ماشین هاى معمولى تکنولوژى نسبتاً جدیدى است.
تاریخچه:
هم Audi هم Porsche مفهوم دو کلاچه را در طرح های خود مد نظر قرار دادند هرچند که استفاده این شرکت ها از سیستم دو کلاچه تنها به ماشین های مسابقه محدود شد. Porsche Dual Klutch یا PDK شامل مدل های مسابقه ای ۹۵۶ و ۹۶۲ C بودند.در سال ۱۹۸۶ پورشه ۹۶۲ در مسابقه ۱۰۰۰ کیلومتری مونزا (Monza) که بین خودروهای نمونه اولیه در سطح جهان برگزار می شود موفق به کسب مقام اول شد. این اولین برد اتومبیل های مجهز به PDK نیمه اتوماتیک بود. این مدل به وسیله پدال عمل تعویض دنده را انجام می داد. Audi هم در سال ۱۹۸۵ تاریخ ساز شد، زمانی که یک ماشین کواترو S۱ مجهز به سیستم انتقال قدرت دو کلاچه در مسابقه بالا رفتن از تپه از یک کوه به ارتفاع ۴۳۰۰ متر بالا رفت و موفق به کسب مقام اول شد. تا سال های اخیر ماشین های مجهز به سیستم دو کلاچه وارد بازار نشدند . فلکس واگن از پیشگامان سیستم انتقال قدرت دو کلاچه است. فورد دومین تولید کننده سیستم های انتقال قدرت دوگانه است. این شرکت یک سیستم دو کلاچه ۶ دنده را تحت عنوان سیستم پاور شیفت (Powershift) در سال ۲۰۰۵ در نمایشگاه بین المللی فرانکفورت به نمایش گذاشت با این وجود محصولات آنها دو سال بعد به اولین نسل پاور شیفت ها مجهز شدند.
عملکرد سیستم بطور خلاصه:
یک گیربکس دو کلاچه ( مانند گیر بکس DSG Direct Shift Gearbox ) از دو کلاچ استفاده مى کند و در عین حال پدال کلاچ ندارد ،کنترل کننده های الکترونیکى و هیدرولیکى پیچیده اى کلاچ ها را کنترل مى کنند. درDCT(سیستم انتقال قدرت دو کلاچه) کلاچ ها مستقل از هم عمل مى کنند. یک کلاچ چرخ دنده هاى فرد را کنترل مى کند و دیگرى چرخ دنده هاى زوج را. با استفاده از این شیوه دنده بدون قطع جریان نیرو از موتور به چرخ ها عوض مى شود.
طرز کارسیستم انتقال قدرت دو کلاچه:
یک شفت دو قسمتى در مرکز DCT قرار دارد که بر خلاف گیربکس هاى دستى معمولى که همه چرخ دنده ها روى یک شفت ورودى قرار دارند ،DCT چرخ دنده هاى زوج و فرد را به وسیله دو شفت ورودى از هم جدا مى کند.
این چگونه ممکن است؟ شفت خارجى به صورتى سوراخ شده که محفظه اى را براى شفت داخلى فراهم مى کند و شفت داخلى در آن جا مى گیرد. شفت خارجى به چرخ دنده هاى دو و چهار وصل است و شفت داخلى به چرخ دنده هاى اول ،سوم و پنجم متصل است. تصویر زیر ترتیب قرار گیرى اجزا را در یک سیستم پنج دنده DCT نشان مى دهد. توجه کنید که یک کلاچ چرخ دنده هاى دوم و چهارم را کنترل مى کند و کلاچ دیگر به صورت مستقل چرخ دنده هاى اول و سوم و پنجم را کنترل مى کند. این همان چیزى است که تعویض برق آساى دنده ها را ممکن مى کند و در عین حال قدرت همواره به صورت ثابت یه چرخ ها منتقل مى شود. سیستم انتقال قدرت اتوماتیک استاندارد نمى تواند این نیاز را برطرف کند زیرا در این سیستم براى تمام چرخ دنده ها از یک کلاچ استفاده مى شود.
کلاچ هاى چند صفحه اى:
از آنجایى که سیستم دو کلاچه شبیه سیستم اتوماتیک است شاید فکر کنید که این سیستم به مبدل گشتاور نیاز داشته باشد چیزى که در سیستم اتوماتیک مورد نیاز است تا قدرت به چرخ ها منتقل شود در حالى که DCT به مبدل گشتاور نیاز ندارد. به جاى آن DCT هایى که هم اکنون در بازارند از کلاچ هاى چند صفحه اى خیس استفاده مى کنند.کلاچ خیس کلاچى است که اجزاى کلاچ را در مایعى شست و شو مى دهد تا هم اصطکاک کم شود هم از گرماى تولید شده بکاهد.تولید کنندگان در حال توسعه DCT هاى با کلاچ خشک هستند درست مانند سیستم هاى دستى. اما ماشین هایى که مجهز به DCT هستند از کلاچ خیس استفاده مى کنند. بسیارى از موتور سیکلت ها از یک کلاچ چند صفحه اى استفاده مى کنند. درست همانند مبدل گشتاور ،کلاچ چند صفحه اى از فشار هیدرولیکى براى به حرکت در آوردن چرخ دنده ها استفاده مى کند. مایع کار خود را در داخل پیستون کلاچ انجام مى دهد_در شکل بالا مشخص است_وقتى که کلاچ درگیر مى شود فشار هیدرولیکى داخل پیستون فنر هاى حلقه شده را تحت فشار قرار مى دهد. با این کار یک دسته از صفحه هاى کلاچ و دیسکهاى اصطکاکى به صفحه فشار که ثابت است فشرده مى شوند. دیسکهاى اصطکاکى داراى دندانه هاى داخلى هستند و به گونه اى طراحى شده اند که با دندانه هاى روى غلطک هاى کلاچ درگیر شوند و این غلطک ها هم به نوبه خود با چرخ دنده هایى که نیرو را انتقال مى دهند درگیر مى شوند. سیستم انتقال قدرت دو کلاچه خشک آئودى(Audi) ،هم یک فنر حلقه اى کوچک هم یک فنر بزرگ میانى دارد. به منظور آزاد کردن کلاچ ،از فشار روغن درون پیستون کاسته مى شود. با این کار فنر هاى پیستون که اعمال فشار روى مجموعه کلاچ و صفحات فشار را ممکن مى کنند به حالت آزاد بر مى گرد.
مزایاى سیستم انتقال قدرت دو کلاچه:
۱- چون DCT به ترتیب یک چرخ دنده را خارج و دیگرى را درگیر مى کند شوک هنگام تعویض دنده (shift shock) کاهش مى یابد.
۲- تعویض دنده تحت نیرو انجام مى گیرد یعنى یک جریان قدرت ثابت و پایدار بین موتور و چرخ ها وجود خواهد داشت.
۳- با توجه به اینکه رفتن به دنده بالاتر ظرف ۸ میلى ثانیه انجام مى گیرد پس رانندگان در ضمن تعویض دنده یکى از چندین محاسن DCT ها را تجربه خواهند کرد و آن هم شتابگیرى دینامیک و پیوسته آن است.
۴- کاهش مصرف سوخت
معایب و مضایای سیستم انتقال قدرت دو کلاچه :
خوشبختانه قبلا مشخص شد که چرا DCT ها را جزو سیستم های انتقال قدرت دستی اتوماتیک شده می دانند.در اصل DCT دقیقا مانند سیستم دستی کار می کند.این سیستم شامل شفت ورودی شفت جانبی در محفظه چرخدنده ها ،هماهنگ کننده ها و کلاچ است تنها چیزی که ندارد پدال کلاچ است چون سیستم های هیدرولیکی و سیم پیچ ها کار تعویض دنده را انجام می دهند. حتی در این حالت نیز راننده می تواند با استفاده از دکمه یا دسته تعویض دنده تعیین کند که سیستم چه موقع عمل کند.
با توجه به اینکه رفتن به دنده بالاتر ظرف ۸ میلی ثانیه انجام می گیرد پس رانندگان در ضمن تعویض دنده یکی از چندین محاسن DCT ها را تجربه خواهند کرد و آن هم شتابگیری دینامیک و پیوسته آن است.تعویض دنده یکنواخت با حذف شوک- shift shock _که در سیستم دستی و بعضی از سیستم های اتوماتیک وجود دارد_ حاصل می شود.بهترین حسن DCT ها این است که به راننده این امکان را می دهد تا با توجه به راحتی خود انتخاب کند که خود عمل تعویض دنده را انجام دهد یا کامپیوتر همه کارها را انجام دهد.
Audi TT Roadster یکی از چندین مدل Audi که از سیستم انتقال دو کلاچه استفاده می کند.
شاید بزرگترین حسن DCT ها صرفه جویی در مصرف سوخت باشد .از آنجایی که در ضمن تعویض دنده انتقال قدرت از موتور به چرخ ها قطع نمی شود مصرف سوخت به صورت قابل ملاحظه ای کاهش می یابد.بعضی از متخصصان می گویند یک سیستم ۶ دنده DCT در مقایسه با یک سیستم اتوماتیک ۵ دنده افزایش ۱۰درصدی بازده نسبی سوخت را بدست می دهد.
بسیاری از تولید کنندگان اتومبیل به DCT ها علاقه مند شده اند این در حالی است که تولید کننده گان موتور ها از هزینه ای که باید صرف تغییراتی در خطوط تولید موتور شود نگرانند و این باعث افزایش قیمت ماشین هایی که مجهز به DCT هستند می شود و ممکن است خریداران آگاه را از خرید این ماشین ها منصرف کند.
به علاوه امروزه تولید کنندگان بیشتر در تکنولوژی های مربوط به سیستم های انتقال قدرت متناوب سرمایه گذاری می کنند.یکی از موارد مورد توجه سیستم تعویض دنده پیوسته است ( CVT ).CVT یکی از انواع سیستم های اتوماتیک است که از یک سیستم پولی و یک تسمه ویا یک زنجیر به منظور تنظیم نسبت چرخدنده ها استفاده می کند.CVT ها همچنین شوک هنگام تعویض دنده را هم کاهش می دهند و بازده سوخت را به میزان قابل ملاحظه ای افزایش می دهند اما CVT ها نمی توانند نسبت به گشتاورهای بالای مورد نیاز در ماشین های با توان بالا پاسخگو باشند.
DCT ها این مشکلات را ندارند و برای اتومبیل های با توان بالا ایدآل هستند.در اروپا ، جایی که سیستم دستی بیشتر به خاطر عملکرد خوب و بازده سوخت مناسب ترجیح داده می شود پیش بینی می شود که DCT ها ۲۵% بازار را به خود اختصاص دهند و تنها یک درصد از محصولات اروپای غربی تا سال ۲۰۱۲ مجهز به CVT خواهند بود.
سیستم انتقال قدرت دو کلاچه،گذشته حال و آینده
فردی که گیربکس اتوماتیک را ابداع کرد یکی از پیشگامان مهندسی خودرو بود. آدولف کگرس(Adolphe Kégresse) بیشتر به خاطر ماشین های نظامی (half-track) معروف است.نوعی از ماشین هایی که مجهز به چرخهای خاصی هستند و امکان رانندگی در هر نوع ناهمواری زمین را فراهم می کنند.در سال ۱۹۳۹ کگرس طرح استفاده از سیستم دو کلاچه را مورد توجه قرار داد و امیدوار بود در خودرو افسانه ای مخصوص بکسل سیتروئن به کار رود اما متاسفانه شرایط ناسازگار تجاری مانع پیشرفت بیشتر در این زمینه شد.
هم Audi هم Porsche مفهوم دو کلاچه را در طرح های خود مد نظر قرار دادند هرچند که استفاده این شرکت ها از سیستم دو کلاچه تنها به ماشین های مسابقه محدود شد. Porsche Dual Klutch یا PDK شامل مدل های مسابقه ای ۹۵۶ و ۹۶۲ C بودند.در سال ۱۹۸۶ پورشه ۹۶۲ در مسابقه ۱۰۰۰ کیلومتری مونزا (Monza) که بین خودروهای نمونه اولیه در سطح جهان برگزار می شود موفق به کسب مقام اول شد. این اولین برد اتومبیل های مجهز به PDK نیمه اتوماتیک بود . این مدل به وسیله پدال عمل تعویض دنده را انجام می داد. Audi هم در سال ۱۹۸۵ تاریخ ساز شد ، زمانی که یک ماشین کواترو S1 مجهز به سیستم انتقال قدرت دو کلاچه در مسابقه بالا رفتن از تپه از یک کوه به ارتفاع ۴۳۰۰ متر بالا رفت و موفق به کسب مقام اول شد.
ویدیو:
محمد مهدی تفضلی – گروه مستند اسب بخار
سلام
یه سوال مصرف سوخت گیربکس cvt کمتره یا dct ؟؟؟
سلام. مصرف dct کمتر هستش.
مرسی از توضیحات جناب تفضلی
داداش بحث خیلی تخصصی بود بالاتر از سوات ما دستتون درد نکنه
ممنون از آقای تفضلی که توضیحات لازم رو دادند و همچنین از همکار گرامیشان آقای دلاور نیز تشکر می کنیم که هردوشان زحمت زیادی در مورد این موضوع و جک S5 کشیده اند.
سلام آقای همایونی .
مصرف سوخت در دو خودرو با موتور ۲ لیتری ولی دو گیربکس cvt و dct چه تفاوتی دارد ؟
اگر هر دو گیربکس هم با موتور ۱۰۰% هماهنگ باشند . (در یک استفاده نرمال )
در متن نوشته شده مه بازده ١٠ درصدی داره
چینی ها چطور موفق به تولید این نوع گیربکس شدند؟ خیلی جالبه
یه آلفارومئو خریدن در گیربکس رو باز کردن کپی کردن ???
چرا ایرانیا یه الفارومیو نخریدن الان حتی mg هم میتونن بخرن کپی کنن
ممنون از متن خوبتون.اگر ممکنه در مورد گیرباکس cvt هم مقاله ای تهیه کنین.
چشم فرشاد جان.
خوبه دیگه ایران خودرو بره یه s5 بگیره باز کنه کپی کنه الان سری اولیاشم تخفیف داره?
چند شرکت چینی طی یک قرار داد مشترک با همدیگر هزینه طراحی یک گیربکس دوکلاچه را با یک شرکت بسیار نامدار امریکایی قبول کرده اند و اصلا هم کپی نبوده!
سلام خسته نباشید
ممنون بابت مطلب مفید و کاربردیتون
با درود و سپاس بسیار از شما بابت مطالب علمی
البته کپی کاری یا به عبارتی بهتر، مهندسی معکوس، خودش یک شاخه تخصصی و علمی هست که از دست هر کسی برنمیاد. درحال حاضر چین بدلیل نداشتن تکنولوژی لازم در ابداع ، به کپی کاری روی آورده که خیلی هم موفق بوده. اما اینکه محصولات چینی در بسیاری از موارد کیفیت لازم را ندارند بدلیل نداشتن دانش کافی آنها در علم مواد و ترکیبات آلیاژی ست که در شرکتهای بزرگ غالبا بصورت یک راز است؛ مثل کوکاکولا یا بنز. لذا بی انصافی ست که ما چینیها را محکوم به بی کیفیتی نموده و خودمان را لایق بهترینها بدانیم درحالیکه با ادعای بهره مندی از بهترین متخصصین حتی همین کپی کاری را هم بلد نیستیم.
سلام اقای تفضلی ممنون از توضیحاتتون
شما وقتی جک اس ۵ مردم تست مکردن گفتین بعضی از اونها با سیستم دوکلاچ اشنایی ندارن و نتونستن خوب باهاش مچ بشن
مگه رانندگی با سیستم دوکلاچه باتوجه به اتومات بودنش با بقیه اتومات ها متفاوته؟!
یادم نمیاد ولی خیر تفاوتی نداره
سلام ممنون بابت مقاله خیلی خوبتون عالی بود
فقط من چند تا سوال برام پیش اومد اونم این بود که اگه این نوع گیربکس ها انقدر خوب هستن چرا شرکت های دیگه مثل بنز یا بی ام و ازشون استفاده نمیکنن؟
آیا از گیر بکس های دیگه ای که همین بازدهی رو داشته داره استفاده میکنن؟ اگر هستن لطفا اون ها رو هم معرفی کنید
و اینکه با توجه به پیچیدگی این نوع گیربکس ها مخصوصا مدل های خیسشون آیا تو ایران قابل تعمیر هستن؟
اونها هم استفاده می کنن، در مدل های خاص، و در کا حتی گیربکس اتوماتیک قدیمی اونها خلاصی کمی داره و بهینه هست
اینجا معمولا قطعات داخلی گیربکس رو تعویض می کنند
آقای تفضلی Cvt بهتر یا dct ???
دوال کلاچ جدیدتر و سریعتر هست، گیربکس سی وی تی حس تعویض دنده نداره و مناسب برای ماشین های اکونومیک هست
دستت درد نکنه
سلام
برای استفاده ی آفرودی دوال کلاچ بهتره؟؟؟
دنده دستی از همه بهتر هست
سلام
راجع به معکوس دادن ماشین هایی مثل پورشه که بعضی مواقع بیش از یک دنده معکوس میدن هم توضیح بدین عالیه…
مرسی و به امید موفقیت روز افزونتون..
سلام خسته نباشید مرسی إ از مقاله های خوبتون یه خواهشی داشتم میشه لطفا متن مقالهارو با زبونه ساده تری شرح دهید ممنون. دوستون دارم
سلام آقای تفضلی :
میخواستم بدونم منظورتون از دوکلاج همون تعویض دنده دستی و اتومات؟
گیربکس دو کلاچه یک گیربکس اتوماتیک هست و کارکرد اون در فیلم مشخص هست
سلام خسته نباشید
من ام جی ۶ نیو گرفتم ولی یه مشکل بزرگ دارم با گیربکسش،هم موقع معکوس کشیدن هم موقع شروع حرکت،لطفا راهنماییم کنید
با تشکر
سلام توی این سیستم اگه دنده رو خودتون باپدال شیفتر عوض کنید سریع تره یا اگه اتوماتیک خودش عوض بشه؟
تفاوتی نداره
عالی بود مهندس تفضلی
باسلام میخواهم شاسی بلند بخرم اگرامکانش هس بگید جک s5یاتیگو۵بخرم
سلام
تشکر فراوان به خاطر انرژی که برای ما صرف میکنیدر.
من تغریبا همه ی فیلمهایی شما دو عزیز رو میبینم و این شده یکی از عادتهام اما تا حالا پیامی ن فرستاده بودم.
باید بگم کارتون حرف نداره
دوال کلاچ جدیدتر و سریعتر هست، گیربکس سی وی تی حس تعویض دنده نداره و مناسب برای ماشین های اکونومیک هست ،یعنی مصرف سوخت cvt کمتر از DCT هست و دوام cvt بیشتره؟
باسلام وتشکراز مقاله تون خواهشمندم عکس هاتون زیر مطالب بگذارید تامانع خوندن مطلب نشه.سپاس
ممنون از سایت خیلی خوبتون . لطف کنید در صورت امکان راجع به انواع مکمل های بنزین و سود و ضرر آن ها صحبت کنید . انواع محلول و قرصی . مطلب در سایت های دیگه وجود داره ولی معتبر به نظر نمیان
با سلام و عرض ادب و خسته نباشید و همچنین خداقوت به تمامی عوامل اسب بخار
شما این همه زحمت کشیدید و این همه توضیح در مورد انواع جعبه دنده دادید
اما یه سوالی برام پیش اومده که هرچی دنبالش میگردم پیدا نمیکنم جوابشو
جعبه دنده تیپ ترونیک که خب معلومه چیه و نحوه عملکردشم مشخصه
اما این جعبه دنده استپ گیت که روی h30 CROSS نصب هستش چجوری کارمیکنه لطفا شما که باهاش کار کردید و اطلاع دارید ما رو هم در جریان بگذارید
جاداره از اقای دلاور که با حوصله تمام پیامها در اینستاگرامشون رو جواب میده هم تشکرکنم
با سپاس فراوان
سلام خیلی وقت پیش قول دادید یه مقاله درو مورد نسبت سوپاپ ها مثلا ۱۱.۱ یا ۱۰به یک یعنی چی بزارید اما نزاشتید؟؟؟؟
سلام آقای تفضلی،برای ما ایرانی ها از بین گیربکس اتوماتیک معمولی،cvtو dct کدام بهتره?ممنون
باسلام و تشکر از این مطلب مفید،
در صورت امکان، الزامات و مواردی که موقع رانندگی کردن با گیربکس DCT باید رعایت بشه رو هم لطفا توضیح بدید،
به عنوان مثال در مورد گیربکسهای DCT خیس گفته می شود که در ترافیکهای کمتر از ۲ دقیقه نیازی به خارج کردن گیربکس از حالت درایو نیست و این امر باعث کاهش استهلاک شیرهای برقی و مجموعه کلاچها می گردد.
با سپاس فراوان،
سلام میخواستم بدونم استهلاک این گیربکس فقط مربوط به دیسک و صفحه ی آن است و استهلاک خود گیربکس در حد گیربکس دستی است؟